Μετά τον Μεσαίωνα, σημαντικοί σταθμοί οριοθετούν ανεξίτηλα την εξέλιξη της νεότερη φιλοσοφίας, που καλύπτει μια περίοδο από τον 15ο έως τον 18ο αιώνα, μέχρι και τον Καντ. Πρώτος σταθμός υπήρξε η Αναγέννηση του 15ου αιώνα. Ο Νικόλαος Κουζάνους, και ιδίως ο αναγεννησιακός ουμανισμός (Φλωρεντία, Μιλάνο, Φεράρα, Βενετία, Ρώμη), προσφέρουν ιδέες με επίκεντρο τον άνθρωπο. Ο ουμανισμός και η νεότερη εικόνα του κράτους (Μακιαβέλι, Μορ, Μποτέρο, Μποντέν) διαμορφώνουν έναν τρόπο σκέψης που αμφισβητεί τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία (Έρασμος, Λούθηρος, Καλβίνος, Μοντέν).
Μετά τον 15ο αιώνα, η φυσική φιλοσοφία επαναπροσδιορίζεται. Οι ιατροφιλοσοφικές τοποθετήσεις της Σχολής της Πάδουα, η ηλιοκεντρική θεωρία του Κοπέρνικου, η ύπαρξη άλλων κόσμων (Μπρούνο) και οι πεποιθήσεις περί αστρονομίας (Καμπανέλα), άλλαξαν το μοντέλο διανόησης.
Ακολουθούν, κατά τον 16ο και 17ο αιώνα, ραγδαίες επιστημονικές εξελίξεις. Η σκέψη του Γαλιλέου και του Νεύτωνα παγιώνει τη νέα κοσμολογία· ο εμπειρισμός εισάγει την ατομική θεωρία σε πολιτικά ζητήματα· ο ορθολογισμός κινείται σε διαφορετικά, αντι-εμπειρικά μοτίβα.
Τον 17ο και 18ο αιώνα, η ιστορία της νεότερης φιλοσοφίας φωτίζεται από φιλοσοφικο-γεωγραφικές παραμέτρους (βρετανικός διαφωτισμός, Λοκ, Άνταμ Σμιθ), ενώ ορίζεται το περιεχόμενο του "Διαφωτισμού". Ο γαλλικός διαφωτισμός δίνει έμφαση στην αισθησιαρχία (Μπελ, Ρούσο)· στον ιταλικό ξεχωρίζουν οι Βίκο και Μπεκαρία· στον γερμανικό διαφωτισμό, αναδύεται ένα φάσμα ιδεών που ξεκινά από τους Κρίστιαν Βολφ, Λέσινγκ, Χέρντερ και φτάνει στην κορύφωση με τη σημαδιακή μορφή του Καντ.
Ο Franco Alessio (Παβία, 1925-1999) υπήρξε διαπρεπής ιστορικός και ένας από τους αξιολογότερους ευρωπαίους στοχαστές. Από το 1967 έως το 1972 δίδαξε Ιστορία της Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου και του Κάλιαρι. Από το 1972 έως το 1998 ήταν τακτικός καθηγητής στην Ιστορία της Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Παβίας. Στα έργα του περιλαμβάνεται η ιστορία της Μεσαιωνικής και της Νεότερης φιλοσοφίας (ως τον 18ο αιώνα), ως συνεισφορά στο δίτομο συλλογικό έργο "Φιλοσοφία και κοινωνία" ("Filosofie e societa", Bologna, γ' έκδοση 1992), καθώς και, σε συνεργασία με τους Jacques Le Goff και Jean-Claude Schmitt, το "Εγκυκλοπαιδικό λεξικό της Μεσαιωνικής Δύσης" ("Dictionnaire raisonne de l'Occident medieval", Παρίσι, εκδόσεις Fayard, 1999).
