Η Ρωσία έκανε τόσο αργά την αστική της επανάσταση ώστε βρέθηκε αναγκασμένη να την μετατρέψει σε επανάσταση προλεταριακή. Με άλλα λόγια: η Ρωσία έμενε τόσο πίσω από τις άλλες χώρες ώστε ήταν υποχρεωμένη, τουλάχιστον σε ορισμένους τομείς, να τις ξεπεράσει. Αυτό φαίνεται παράλογο. Ωστόσο η ιστορία είναι γεμάτη από τέτοια παράδοξα. Η καπιταλιστική Αγγλία προπορευόταν τόσο από τις άλλες χώρες ώστε βρέθηκε αναγκασμένη να τους παραχωρήσει το προβάδισμα. Οι σχολαστικοί φαντάζονται πως η διαλεχτική είναι κούφια εξυπνάδα. Στην πραγματικότητα αυτή αναπαράγει μόνο το προτσέτο της εξέλιξης που ζει και κινείται μέσα σε αντιφάσεις.
Ο πρώτος τόμος αυτού του έργου όφειλε να εξηγήσει γιατί το δημοκρατικό καθεστώς, αργοφτασμένο στην ιστορία για ν΄αντικαταστήσει τον τσαρισμό, δε βρέθηκε καθόλου βιώσιμο. Ο τωρινός τόμος καταπιάνεται με την κατάκτηση της εξουσίας από τους μπολσεβίκους. Το φόντο της έκθεσης αποτελείται και δω από μιαν αφήγηση. Ο αναγνώστης όφειλε να βρει μέσα στα ίδια τα γεγονότα μια βάση αρκετή για τα συμπεράσματα.
