Καπιταλισμός, σοσιαλισμός και δημοκρατία

Η θέση που θα προσπαθήσω να αποδείξω ισχυρίζεται ότι η πραγματική και η μελλοντική επίδοση του καπιταλιστικού συστήματος διαψεύδει την ιδέα περί κατάρρευσης του υπό το βάρος της οικονομικής αποτυχίας- απεναντίας, ακριβώς λόγω της επιτυχίας του το καπιταλιστικό σύστημα υπονομεύει τους κοινωνικούς θεσμούς που το προστατεύουν, δημιουργώντας "αναπόφευκτα" τις συνθήκες εξαιτίας των οποίων θα εξαφανιστεί και οι οποίες αναδεικνύουν ως μοναδικό του κληρονόμο το σοσιαλισμό... Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο εργαζόμενος της εποχής μας έχει στη διάθεση του ορισμένα αγαθά τα οποία ο ίδιος ο Λουδοβίκος ο XIV πολύ θα ήθελε αλλά δεν μπορούσε να έχει- τις υπηρεσίες της σύγχρονης οδοντιατρικής, για παράδειγμα. Συνολικά, ωστόσο, ένα τόσο παχύ πορτοφόλι δεν είχε να κερδίσει πολλά από τα κατορθώματα του καπιταλισμού. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι ακόμη και η συντόμευση των ταξιδιωτικών διαδρομών θα είχε μικρή αξία για έναν τόσο ευυπόληπτο άντρα. Το ηλεκτρικό φως δεν είναι σπουδαίο όφελος για κάποιον που έχει τα χρήματα να αγοράσει τον απαραίτητο αριθμό κεριών και τους υπηρέτες που θα του τα ανάβουν. Τα κατορθώματα του καπιταλισμού είναι τα φθηνά ρούχα, το φθηνό βαμβάκι, τα υφάσματα από συνθετικό μετάξι, οι αρβύλες και τα αυτοκίνητα, δίχως οι πρόοδοι αυτοί να σημαίνουν κατ' ανάγκην κάτι για τους πλουσιότερους. Η βασίλισσα Ελισάβετ είχε μεταξωτές κάλτσες. Το χαρακτηριστικότερο επίτευγμα του καπιταλισμού δεν είναι ότι παράγονται περισσότερες κάλτσες για τις βασίλισσες, αλλά ότι μπορούν να τις αποκτήσουν οι εργάτριες των εργοστασίων μοχθώντας ολοένα και λιγότερο... Μπορεί να λειτουργήσει ο σοσιαλισμός; Φυσικά και μπορεί. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι μπορεί, εφόσον υποτεθεί, πρώτον, ότι έχει ολοκληρωθεί το απαιτούμενο στάδιο βιομηχανικής ανάπτυξης και, δεύτερον, ότι θα λυθούν με επιτυχία τα προβλήματα της μετάβασης... Η δημοκρατία είναι μια πολιτική μέθοδος, δηλαδή ένας συγκεκριμένος τύπος θεσμικού διακανονισμού για τη λήψη πολιτικών -νομοθετικών και διοικητικών- αποφάσεων, η οποία, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να είναι αυτοτελής, ανεξάρτητη δηλαδή από τις αποφάσεις που παράγει υπό δεδομένες ιστορικές συνθήκες. Αυτό το σημείο πρέπει να αποτελεί την αφετηρία κάθε προσπάθειας ορισμού της... Joseph A. Schumpeter