Για το ευρύτερο κοινό, ο Αναστάσιος Πολυζωίδης (1802-1873) είναι ο δικαστής που με τη σθεναρή του στάση κατόρθωσε να γλιτώσει τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα από την άδικη θανατική καταδίκη που είχε προαποφασίσει γι' αυτούς το βαυαρικό καθεστώς. Ωστόσο αυτό δεν αποτελεί το μοναδικό επίτευγμα του δημόσιου βίου του. Κατά τα πρώτα χρόνια του Αγώνα της Ανεξαρτησίας, σε πολύ νεαρή ηλικία, εμπλούτισε τη νεοελληνική πολιτική σκέψη με μεταφράσεις συνταγματικών κειμένων και -το κυριότερο- με μια συνεκτική, σαφή και φιλοσοφικά τεκμηριωμένη θεωρία του "κοινοβουλευτικού συστήματος". Ουσιαστικά πρόκειται για μια πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα υπεράσπιση του πολιτεύματος που σήμερα επικράτησε να αποκαλείται "φιλελεύθερη δημοκρατία", καθώς και των δικαιικών αρχών και θεσμών που του αρμόζουν. Αυτή την περίοδο της σκέψης του Πολυζωίδη επιχειρεί να αναδείξει η παρούσα έκδοση, η οποία περιλαμβάνει τη θεωρία γενική περί των διαφόρων διοικητικών συστημάτων και εξαιρέτως περί του κοινοβουλευτικού (Μεσολόγγι, 1825) και τη μετάφραση της Διακηρύξεως της ανεξαρτησίας υπό των αντιπροσώπων των Ηνωμένων Επικρατειών της Αμερικής, συνηγμένων εν συνεδρίω την 4 Ιουλίου 1776 (Μεσολόγγι, 1824). Τα επανεκδιδόμενα κείμενα συνοδεύονται από εισαγωγικό δοκίμιο των επιμελητών με το οποίο σκιαγραφείται το ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο της συγγραφής τους και προβάλλεται η πληρότητα και η ριζοσπασπκότητα της δημοκρατικής θεωρίας του Πολυζωίδη.
Ο Αναστάσιος Πολυζωίδης υπήρξε διακεκριμένος νομικός, νομομαθής, λόγιος και πολιτικός. Γεννήθηκε το έτος 1802 στο Μελένικο της Μακεδονίας, 70 χιλιόμετρα βοριοδυτικά της πόλεως των Σερρών: Το ελληνικότατο Μελένικο περιήλθε το 1913 στο κράτος της Βουλγαρίας.
Σε πολύ νεαρή ηλικία πήγε στην Ευρώπη για ανώτερες σπουδές, όπου σπούδασε νομικά και ιστορία στα Πανεπιστήμια Γοττίνγκης, Βερολίνου και Βιέννης. Όταν το 1821 άρχισε η Ελληνική Επανάσταση διέκοψε τις σπουδές και κατέβηκε στην Ελλάδα. Πρόσφερε τις γνώσεις του στις εργασίες της Πρώτης Εθνικής Συνελεύσεως της Επιδαύρου. Νεώτατος ακόμη, μόλις είκοσι χρονών, συνέταξε κατά το μεγαλύτερο μέρος το Σύνταγμα της Επιδαύρου και την περίφημη διακήρυξη του 1822, με την οποία γινόταν διάκριση μεταξύ της Ελληνικής Επαναστάσεως και των επαναστατικών κινημάτων την Ευρώπης.
Ο πόλεμος των Ελλήνων, έγραφε, είναι εθνικός και ιερός με μοναδικό σκοπό την εθνική αποκατάσταση, έξω από τις δημαγωγικές και ιδιοτελείς επιδιώξεις και αρχές των κοινωνικών κινημάτων της εποχής. Διετέλεσε τότε και Γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου με πρόεδρο τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Αργότερα επικεφαλής αντιπροσωπίας μετέβη στο Λονδίνο για τη διαπραγμάτευση του πρώτου δανείου. Έλαβε μέρος στην τελευταία φάση της πολιορκίας του Μεσολογγίου και στην ηρωική Έξοδο. Είναι αυτός που αργότερα σε ομιλία του στο Ναύπλιο ονόμασε το Μεσολόγγι "Ιεράν Πόλιν", ονομασία που επεκράτησε.
Το 1828 πιστεύοντας ότι ο Αγώνας είχε τελειώσει πήγε στο Παρίσι για ολοκλήρωση των σπουδών του. Στο νέο ελληνικό κράτος κατέλαβε σπουδαία αξιώματα: Πρόεδρος Πρωτοδικών Ναυπλίου, Νομάρχης Αττικοβοιωτίας, Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Εσωτερικών. Ως Υπουργός παιδείας συνέβαλε τα μέγιστα στην οργάνωση και λειτουργία του πρώτου πανεπιστημίου του Ελληνικού Κράτους. Πέθανε στη Αθήνα το 1873.
