Η αρχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε δικαιοδοτικού συστήματος. Στο πλαίσιο του ισχύοντος κοινοτικού δικαιοδοτικού συστήματος, η πραγμάτωση αυτής της αρχής δεν είναι αυτονόητη, αφενός λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κοινοτικής έννομης τάξης και αφετέρου της υφιστάμενης κατανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ των κοινοτικών και των εθνικών δικαστηρίων.
Ορισμένες πρόσφατες και ενδιαφέρουσες νομολογιακές εξελίξεις αναζωπύρωσαν τη συζήτηση σχετικά με το «έλλειμμα» δικαστικής προστασίας στην Ένωση, λόγω της εξαιρετικά περιορισμένης ενεργητικής νομιμοποίησης των ιδιωτών κατά κοινοτικών μέτρων γενικής ισχύος. Η αναλυτική παρουσίαση του σημερινού συστήματος και των προτεινόμενων λύσεων καταδεικνύει ότι υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης της δικαστικής προστασίας. Αποκρούοντας τις αιτιάσεις για «δικαστικό ακτιβισμό» και «κυβέρνηση δικαστών» στην Ένωση, το ΔΕΚ θεωρεί στην πρόσφατη νομολογία του επιβεβλημένη την παρέμβαση του συντακτικού κοινοτικού νομοθέτη.
Εναπόκειται, λοιπόν, στη Συνέλευση για το μέλλον της Ένωσης, καθώς και στην προσεχή Διακυβερνητική Διάσκεψη, η αναζήτηση πρόσφορων λύσεων με στόχο τη διεύρυνση και τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της δικαστικής προστασίας των κοινοτικών δικαιωμάτων και, συνακόλουθα, την καταξίωση της κοινοτικής δικαιοσύνης στη συνείδηση του Ευρωπαίου πολίτη.
Ο Μιχάλης Βηλαράς γεννήθηκε το 1950. Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1973). Κάτοχος DEA στο κοινοτικό και κοινωνικό δίκαιο στο Πανεπιστήμιο Paris II. Επιστημονικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Paris I (1975-1977). Εισηγητής στο Συμβούλιο της Επικρατείας (1981). Πάρεδρος (1988) και Σύμβουλος Επικρατείας (1999). Μέλος της Νομικής Υπηρεσίας (1988-1989) και ανώτερο στέλεχος στη ΓΔ Κοινωνικών Υποθέσεων της Επιτροπής των ΕΚ (1990-1994). Μέλος της ΚΕΝΕ και Προϊστάμενος του Νομικού Γραφείου της Γενικής Γραμματείας του Υπουργικού Συμβουλίου. Από το 1998 Δικαστής στο Πρωτοδικείο των ΕΚ. Έχει συγγράψει μελέτες και άρθρα σχετικά με θέματα δημοσίου και κοινοτικού δικαίου.
