"Η σημερινή οικονομική κρίση είναι μια από τις πολλές που το ελληνικό κράτος έχει περάσει στα 180 χρόνια της ζωής του. Ίσως είναι και η χειρότερη· επειδή καμιά από τις προηγούμενες δεν επέφερε τόσες καταστροφές, όσες μπορεί πιθανολογικά να επιφέρει η σημερινή...
Αν αληθεύει αυτή η υπόθεσή μου, το βιβλίο του Σταύρου Θωμαδάκη έρχεται σε ώρα κατάλληλη. Θα βοηθήσει να κατανοήσουμε τα βαθύτερα, μακροχρόνια αίτια που μας οδήγησαν στη σημερινή κρίση· τα οποία διακρίνονται πολύ συχνά στα κείμενα του βιβλίου όλα γραμμένα και παρουσιασμένα μεταξύ 1980 και 1995...
...Ο Σταύρος Θωμαδάκης ζητάει συνεχώς, από το 1985, να συνειδητοποιήσουμε πόσο καταστρεπτικές είναι για την οικονομία οι κρατικές παρεμβάσεις που εξαρτώνται από τον εκλογικό κύκλο και τη δημαγωγία· αντιστρόφως και κατά συνέπεια, πόσο ευεργετικές είναι οι μακρόπνοες παρεμβάσεις για την οικονομία αλλά και για την ίδια τη Δημοκρατία. Ελάχιστες ήταν οι φωνές σαν τη δική του, που μίλησαν για το μείζον αυτό πρόβλημα - και δεν ακούστηκαν, έως ότου ήλθε η κρίση..."
(από τον πρόλογο του Γιώργου Δερτιλή)
Το 2010, η Ελλάδα έχει τεθεί εκτός της διεθνούς αγοράς κεφαλαίων. Το κράτος βρέθηκε στην αρχή του έτους σε κατάσταση οιονεί χρεοκοπίας και η αδυναμία του επανήλθε βίαια στο ιστορικό προσκήνιο και στη συνείδηση των ανθρώπων. Δεν είναι η πρώτη φορά...
Ο τόμος περιλαμβάνει δοκίμια που γράφτηκαν την περίοδο 1980-96. Είναι ίσως κακός οιωνός για την κοινωνία μας ότι διατηρούν την επικαιρότητά τους. Κεντρικό θέμα του βιβλίου είναι το κράτος ως οικονομικό πρόβλημα αλλά και ως αναγκαίος συντελεστής ανάπτυξης. Η μελέτη δύσκολων περιόδων στην ελληνική οικονομία περιλαμβάνει τον 19ο αιώνα, την κατοχική και εμφυλιακή περίοδο, την πρώιμη μεταπολίτευση. Όλες ήσαν περίοδοι μεγάλων κρίσεων και σε όλες απαιτήθηκε η αποφασιστική παρέμβαση του κράτους. Η ιστορία φυσικά δεν επαναλαμβάνεται και δεν επιτρέπει μοιρολατρίες. Ούτε είναι δυνατό να εξομοιώνουμε τη σημερινή με άλλες κρίσεις του παρελθόντος. Η επίδραση όμως μακροχρόνιων παραγόντων και νοοτροπιών φαίνεται να επιφέρει περιοδικά στο προσκήνιο όλα τα ανεκπλήρωτα αιτήματα, όλα τα ανοικτά ζητήματα που μας έρχονται από το παρελθόν.
Τα δημόσια αγαθά αποτελούν κεντρική συνθήκη στην ικανότητα των ιδιωτών να παράγουν, να εξάγουν, να επεκτείνουν την απασχόληση και να κερδίζουν. Χωρίς συλλογική δράση δεν υπάρχει ούτε ανάπτυξη ούτε ευημερία. Η ανάπτυξη, με όλη την ιστορική ποικιλία που περιλαμβάνει ο όρος, ποτέ δεν ήταν απλό θέμα "ιδιωτικής πρωτοβουλίας".
Η ελληνική ιστορία χαρακτηρίζεται από λίγα και διακριτά αναπτυξιακά επεισόδια. Ποιες ήταν οι προϋποθέσεις γι' αυτά και πώς μπορούν να εκπληρωθούν; Τα δοκίμια του τόμου διαγράφουν απαντήσεις και προτάγματα σε αυτό το ερώτημα.
Ο Σταύρος Β. Θωμαδάκης είναι καθηγητής Xρηματοοικονομικής Eπιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Σπούδασε στο Yale και στο ΜΙΤ, από όπου έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα. Έχει διδάξει σε αμερικάνικα πανεπιστήμια και είναι συγγραφέας πληθώρας βιβλίων επιστημονικών άρθρων. Διετέλεσε Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, κατά την περίοδο οργάνωσης του θεσμού, και οικονομικός σύμβουλος της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών (ΕΕΤ). Έχει, επίσης, διατελέσει σύμβουλος διεθνών οργανισμών σε θέματα λειτουργίας των διεθνών αγορών κεφαλαίου.
