Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα από την περίοδο της οθωμανικής αυτοκρατορίας μέχρι τις μέρες μας, άλλαζε μορφές. Αυτό που το χαρακτήριζε πάντα ήταν η αυταρχικότητα, η ταξικότητα και η εξάρτησή του από την κρατική και εκκλησιαστική εξουσία. Για λόγους οικονομικούς, ιδεολογικούς και πολιτικούς δεν κατέστη πεδίο αντιπαράθεσης ιδεών, δεν προώθησε την αμφισβήτηση, δεν επιδίωξε την καλλιέργεια κριτικής σκέψης, δεν έθεσε ως βασικό του στόχο τον σχηματισμό οικονομικής, πολιτικής και θρησκευτικής συνείδησης.
Από την περίοδο του Καποδίστρια το εκπαιδευτικό σύστημα χειραγωγείται από την πολιτική και την θρησκευτική εξουσία που δεν επιθυμούν τη διαμόρφωση μιας κοινωνίας πολιτών με ελεύθερη έλλογη κριτική σκέψη. Μέσω του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος επιχειρήθηκε η συμμόρφωση των μαθητών σε σχήματα αντίληψης, σκέψης και πράξης που εξυπηρετούν όσους νέμονται αυτή την εξουσία. Οι μαθητές στερήθηκαν την δυνατότητα της κατανόησης νοημάτων που εκφράζουν οι αρχαίοι και σύγχρονοι διανοητές και έτσι πολλοί λίγοι σπουδαστές κατόρθωσαν να καλλιεργήσουν τη σκέψη τους και να στοχάζονται κριτικά. Το σύγχρονο καπιταλιστικό σύστημα και η οικονομία της αγοράς δε χρειάζονται άτομα με αναπτυγμένη κρίση, αλλά "μαριονέτες" που στέκονται αμήχανα σαν ρομπότ απέναντι στην ανέλιξη που χαρακτηρίζει τη φύση.
Στην περίπτωση του ελληνικού σχολείου διαπιστώνεται επιχειρούμενη εγχάραξη γνώσεων στους μαθητές ως "βεβαιότητες" και χωρίς δυνατότητα κριτικής αμφισβήτησής τους. Μέσω των επίσημων, των "κρυφών" αναλυτικών προγραμμάτων και της "συμβολικής βίας" μεταδίδονται στους μαθητές ιδέες και αντιλήψεις μονοδιάστατες και ενίοτε επιστημονικά παρωχημένες.
Ο Χρήστος Πατσός είναι Δρ. Κοινωνιολογίας, πτυχιούχος Επικοινωνιολογίας και Παιδαγωγικών Σπουδών. Εργάζεται ως Καθηγητής Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Είναι ειδικός Γραμματέας του πανελλήνιου επιστημονικού Συλλόγου Ελλήνων Κοινωνιολόγων. Μεταξύ των εργασιών του είναι: "Τηλεόραση και Παιδεία" περιοδικό "Σύγχρονη Εκπαίδευση" τ. 123 (Μάρτιος-Απρίλιος 2002). "Ανάδυση Μορφών θρησκευτικής Συνείδησης" περιοδικό "Θρησκειολογία" τ. 5, 2004. Στο περιοδικό του επιστημονικού Συλλόγου Ελλήνων Κοινωνιολόγων "Κοινωνιόγραμμα" τα εξής άρθρα: "0 πρωταθλητισμός βλάπτει σοβαρά την υγεία, την οικονομία και την κοινωνία", τεύχος 65 (Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2004).
