[...] Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στην παρούσα δίτομη έκδοση είναι πράγματι προϊόντα του πνεύματος ενός σημαντικού λογίου του 19ου αιώνα, και, παρά το γεγονός ότι ο αριθμός τους ανέρχεται στα εβδομήντα τρία (σαράντα πέντε στον Α' τόμο και είκοσι οκτώ στον Β'), αποτελούν μέρος μόνον του όλου· πρόκειται δηλαδή για τα κριτικά μόνον κείμενα του Αγγέλου Βλάχου, τα οποία όμως, για λόγους ανεξαρτήτους της θελήσεώς μας, όπως θα δούμε παρακάτω, εκδίδονται στη συντριπτική τους πλειοψηφία βεβαίως, όχι όμως στο σύνολό τους. Θα πρέπει επίσης να λάβουμε υπ' όψιν μας ότι ο συγγραφέας τους δεν υπηρέτησε τη λογοτεχνία μόνον με το συγκεκριμένο είδος λόγου. Έγραψε ποιήματα, κωμωδίες, διηγήματα και χρονογραφήματα· μετέφρασε από τις κυριώτερες ευρωπαϊκές γλώσσες ποιήματα, μυθιστορήματα, θεατρικά έργα· μετέγραψε αρχαία ελληνικά δράματα. Εκτός της ελαφράς φιλολογίας όμως ο Άγγελος Βλάχος υπηρέτησε και την βαρείαν φιλολογίαν, δηλαδή την επιστήμη, δημοσιεύοντας εκτενείς μελέτες ποικίλης φύσεως (νομικής, πολιτειολογικής, φιλολογικής). Αλλά και ως άνθρωπος της πράξης, ως πολιτικός δηλαδή και διπλωμάτης, πάλι στον λόγο κατέφυγε με σημαντικές ομιλίες ή εκθέσεις, καταθέτοντας και στον τομέα αυτό ένα σύνολο κειμένων που εξακολουθεί να παραμένει ανέκδοτο σε διάφορα κρατικά αρχεία, αφού Άπαντα του Αγγέλου Βλάχου ουδέποτε εκδόθηκαν.
Τα κριτικά του κείμενα ανήκουν σε πολλές κατηγορίες: βιβλιοκρισίες, ομιλίες, πρόλογοι σε έργα -δικά του ή άλλων συγγραφέων-, άρθρα, επιστολές, συνεντεύξεις, εισηγήσεις σε ποιητικούς ή δραματικούς διαγωνισμούς, βιογραφικές μελέτες. Δεν συμπεριελήφθησαν κείμενα κοινωνικής κριτικής -με μία μόνον εξαίρεση- ή χρονογραφήματα (Αθηναϊκά) Επιστολαί π.χ. και άλλα). [...]
Ο Άγγελος Βλάχος γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του Σταύρου Βλάχου και της Σοφίας το γένος Τρικκαλιανού. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (αποφοίτησε το 1859) και το 1961 έφυγε για σπουδές στη Γερμανία, όπου παρέμεινε ως την έξωση του Όθωνα. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα εργάστηκε στα Υπουργεία Εκκλησιαστικών και Δημόσιας Εκπαίδευσης (1863 και 1895). Διετέλεσε επίσης τμηματάρχης του Υπουργείου Εξωτερικών της πρώτης κυβέρνησης του Χαριλάου Τρικούπη (θέση από την οποία πήρε μέρος στο Συνέδριο του Βερολίνου του 1878 και στη συνέχεια έγινε γενικός γραμματέας), βουλευτής Αττικής με το κόμμα του Τρικούπη (1885), πρεσβευτής στο Βερολίνο (1887-1890), νομάρχης Κέρκυρας (1893). Συνέβαλε αποφασιστικά στην ίδρυση του Βασιλικού Θεάτρου, αναγκάστηκε ωστόσο να παραιτηθεί πριν την έναρξη της λειτουργίας του και ανέλαβε τη διεύθυνσή του κατά τη διετία 1905-1906, εποχή που ήταν επίσης γενικός διευθυντής των Ελληνικών Τηλεγράφων και Ταχυδρομείων. Πέθανε στην Αθήνα. Συνεργάστηκε με πολλές αθηναϊκές εφημερίδες και περιοδικά της εποχής του (Εφημερίς των Φιλομαθών, Αιών, Καιροί, Το Άστυ, Ακρόπολις, Αυγή, Ασμοδαίος, Εφημερίς, Ελπίς, Στοά , Πανδώρα, Χρυσαλλίς, Ιλισσός, Παρισινή Ηχώ, Παρνασσός, Εστία κ.α.). Ασχολήθηκε με την ποίηση, την πεζογραφία, το θέατρο, το δοκίμιο, την κριτική, τη φιλολογία. Στο χώροτης πεζογραφίας ο Άγγελος Βλάχος ξεκίνησε τη λογοτεχνική του διαδρομή από το χώρο του ρομαντισμού της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής, γρήγορα όμως στράφηκε προς μια ρεαλιστική απεικόνιση της καθημερινής ζωής στην Αθήνα , που βρισκόταν τότε στα πρώτα στάδια της αστικοποίησης. Υποστηρίζοντας εξάλλου την άποψη του περί παρακμής του δυτικού πολιτισμού ο Βλάχος πρόβαλε μια ιδεαλιστικής καταγωγής ελληνοκεντρική κοσμοθεωρία στο χώρο της ποίησης, τακτική που προκάλεσε την περίφημη κριτική διαμάχη του με τον Εμμανουήλ Ροΐδη το 1877, με αφορμή την εισήγηση του τελευταίου στον ποιητικό διαγωνισμό του Παρνασσού τη χρονιά εκείνη. Ανάλογη υπήρξε και η πορεία του στο χώρο του θεάτρου, όπου υπήρξε ένας από τους εισηγητές της στροφής προς την ηθογραφία και υποστήριξε τη δημιουργία ενός είδους εθνικής κωμωδίας, η οποία συνδύαζε τη σατιρική αντιμετώπιση προσώπων και καταστάσεων της εποχής με σαφείς διδακτικές προθέσεις. Γενικότερα ο Άγγελος Βλάχος θεωρήθηκε ως πρόδρομος της λογοτεχνικής γενιάς του 1880. Στο χώρο της γλώσσας υιοθέτησε την απλή καθαρεύουσα, την οποία έκρινε ως ιδανική λύση στα πλαίσια της διαμάχης ανάμεσα στους αρχαϊστές και τους υποστηρικτές της δημοτικής. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Άγγελου Βλάχου βλ. Γκότση Γεωργία, «Άγγελος Βλάχος», Η παλαιότερη πεζογραφία μας · Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΕ΄ · 1830-1880, σ.194-239. Αθήνα, Σοκόλης, 1996, Γιαλουράκης Μανώλης, «Βλάχος Άγγελος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας4. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Στέφος Δημήτρης, «Βλάχος Άγγελος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984.
(πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
