Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας

Συμπληρώθηκε μια ολόκληρη εικοσαετία από την πρώτη έκδοση του "Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσας" μέχρι την πέμπτη έκδοση που κρατάμε σήμερα στα χέρια μας. Κυκλοφορήθηκε το 1998! Αντικειμενικά, προσείλκυσε το ενδιαφέρον για τη γλώσσα μας ενός πολύ μεγάλου μέρους τού αναγνωστικού κοινού για πρώτη φορά. Εκτιμήθηκε, διαβάστηκε, χρησιμοποιήθηκε πολλαπλώς, αγαπήθηκε. Τόσο η πρώτη έκδοση του Λεξικού όσο και οι τρεις άλλες που ακολούθησαν (2η έκδοση τού 2002, 3η έκδοση τού 2008 και 4η έκδοση τού 2012), καθώς και οι ενδιάμεσες ανατυπώσεις (όλες βελτιωμένες) περιβλήθηκαν με την εμπιστοσύνη, την εκτίμηση και την αγάπη των αναγνωστών. Έτσι, επτά χρόνια μετά την 4η έκδοση προχωρήσαμε στην παρούσα 5η έκδοση.
Συσσωρεύτηκε εν τω μεταξύ πολύ νέο υλικό (1.100 λέξεις) που δεν θέλαμε να το αγνοήσουμε. Δουλέψαμε συστηματικά να το περιλάβουμε. Η καλπάζουσα τεχνολογία υπαγόρευσε να περιλάβουμε πολλούς νέους όρους του διαδικτύου και των ποικίλων ηλεκτρονικών και πληροφοριακών εφαρμογών, για να ενημερώνονται οι αναγνώστες μας σε έναν σύγχρονο γλωσσικό χώρο που γεννά απορίες. Επισημάναμε ακόμη -και μάς επισήμαναν φίλοι, αναγνώστες γνωστοί και άγνωστοι (αναφέρω ενδεικτικά τον φιλόλογο Πέτρο Δημητρακόπουλο και τον αείμνηστο έγκριτο Κύπριο φιλόλογο και λόγιο Ανδρέα Παστελλά)- κάποιες ελλείψεις ή και παραλείψεις σε λέξεις, φράσεις, σημασίες, χρήσεις, ετυμολογίες, σε τύπους, παραδείγματα, αρκτικόλεξα και λοιπό γλωσσικό υλικό. Ειδικότερα, στον ιδιαίτερα λεπτό και δύσκολο χώρο της ετυμολογίας νέα ενδελεχής έρευνα οδήγησε σε βελτιώσεις, προσθήκες και αναθεωρήσεις κάποιων λημμάτων με πληροφορίες κυρίως από τη μεσολαβήσασα έκδοση του ειδικού Ετυμολογικού Λεξικού μας (1η έκδοση 2009, 2η έκδοση 2011).
Η αγωνία που μάς κατείχε πάντα να αποτυπώσουμε με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια, πληρότητα και εγκυρότητα τον θησαυρό της ελληνικής γλώσσας μάς συνέχει διαρκώς και μας κρατάει σε εγρήγορση για την καταγραφή της ασίγαστης λεξιλογικής δυναμικής της γλώσσας μας. Με γνώμονα τη χρήση των λέξεων από τους ομιλητές τής Ελληνικής, με μεγάλη προσοχή, ευαισθησία και αίσθηση ευθύνης εισάγουμε λέξεις που δημιουργήθηκαν και καθιερώθηκαν εν τω μεταξύ, αποφεύγοντας πρόσκαιρους νεολογισμούς και άλλους που ακόμη δοκιμάζονται στη βάσανο της έκφρασης των πολλών. Δεν σπεύδουμε αλλά ούτε διστάζουμε. Αφήνουμε το γλωσσικό υλικό να κατασταλάξει στη χρήση, για να το υιοθετήσουμε. Αλλιώς ένα λεξικό μπορεί να καταλήξει σε "νεκροταφείο νεολογισμών" που έλαμψαν προς καιρόν και χάθηκαν από τη χρήση.
Έτσι, η μετά χείρας 5η έκδοση τού Λεξικού δεν απέχει μόνο χρονικά από την πρώτη έκδοση, αλλά απέχει πολύ σε περιεχόμενο (και από την 4η ακόμη έκδοση) και στην ίδια τη μορφή του Λεξικού. Έγχρωμα λήμματα, έγχρωμο ένθετο, έμφαση στην τυπογραφική μορφή και την τεχνική εμφάνισης του Λεξικού, όση και στο περιεχόμενο που τού εξασφάλισε διαχρονικά εγκυρότητα, ευρύτατη χρήση, σπάνια αναγνωρισιμότητα και τεράστιο αριθμό παραπομπών από επιστημονικά έργα, παντοειδή δημοσιεύματα (άρθρα, δικόγραφα, μελέτες κ.λπ.), καθώς και από τον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο.
Η εμπιστοσύνη των αναγνωστών στο Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας και ο ρόλος που ευτύχησε να παίξει το έργο αυτό στη γνωριμία και εξοικείωση του ευρύτερου κοινού στην Ελλάδα με την έννοια του λεξικού μεγαλώνουν τις ευθύνες μας, στις οποίες πάντοτε και τώρα προσπαθούμε να ανταποκριθούμε.
Τελειώνω τον βραχύ αυτόν Πρόλογο με ευχαριστίες. Η συμβολή στην 5η έκδοση τού λεξικού των γλωσσολόγων Θεόδωρου Μωυσιάδη και Γιώργου Μπάτζιου υπήρξε καίρια και πολύτιμη, όπως ιδιαίτερα σημαντική και πολύμορφη υπήρξε η συμβολή της εκδότριας Νάντιας Δήμου-Τσιβεριώτη και σε αυτή την έκδοση του Λεξικού, καθώς και τής συνεργάτιδάς μας Ειρήνης Μούτου. Θερμά και δημόσια τους ευχαριστώ από τη θέση αυτή. (Ιούλιος 2019, Γιώργος Μπαμπινιώτης, από τον πρόλογο τής πέμπτης έκδοσης)