Η μνήμη είναι μια κοινωνική δραστηριότητα που συν-οικοδομείται στη σχέση μας με τους άλλους. Οι μνήμες -ατομικές, συλλογικές, ιστορικές- αφορούν τις αναπαραστάσεις του παρελθόντος. Είναι κοινωνιοψυχολογικά, επικοινωνιακά οικοδομήματα που καθορίζουν και καθορίζονται από την ταυτότητα των δρώντων υποκειμένων και επηρεάζονται από τα χωρο-χρονικά πλαίσια μέσα στα οποία εγγράφονται.
Η ανθρώπινη μνήμη επιλέγει να θυμάται και αποφασίζει να λησμονά. Η μνήμη είναι επιλεκτική και χρησιμοποιεί στρατηγικές για τη σύσταση του περιεχομένου της, ξεχνάει και θυμάται ό,τι θέλει, ό,τι της διασφαλίζει την ακεραιότητα στο παρόν. Η μνημοσύνη και η λησμοσύνη, δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, συγκροτούν τη μνήμη. Λογοκρισία, υπερβολή, έκπτωση, αλλαγή νοήματος, απώθηση, ωραιοποίηση δυσάρεστων ενθυμήσεων απαλλαγμένων από το άγχος, είναι μερικοί από τους μηχανισμούς που παρεμβαίνουν στη μνημονική διαδικασία.
Τα συν-μνημονευμένα εθνικά ή οικογενειακά γεγονότα δηλώνουν την υπαγωγή των ατόμων στην εθνική ή οικογενειακή ομάδα. Οι μνήμες των Ελλήνων επικεντρώνονται στην αρχαιότητα και στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Αυτή η μνήμη καταγωγής καθορίζει το σήμερα και το είναι των Ελλήνων και συνοδεύεται από συναισθήματα περηφάνιας, δέους, σεβασμού, συγκίνησης και ασφάλειας. Αυτή η απαρχή από τους αρχαίους Έλληνες προσδιορίζει την εθνική ομάδα, τη διαφοροποιεί από τις άλλες ομάδες και διασφαλίζει τη διατήρηση της ελληνικής εθνικής ταυτότητας.
Η Άννα Μαντόγλου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Paris VIII με κατεύθυνση στην Κοινωνική Ψυχολογία. Συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές (D.E.A.) στη Συγκριτική Ψυχολογία των Γνωστικών Δραστηριοτήτων και Κοινωνικών Αλληλεπιδράσεων στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales στο Παρίσι. Είναι Διδάκτωρ Κοινωνικής Ψυχολογίας του Τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, όπου και εργάζεται από το 1993. Τα βασικά ερευνητικά και διδακτικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στις διαδικασίες κοινωνικής επιρροής, στη δράση των μειονοτήτων και στις διαδικασίες "κατασκευής" της κοινωνικής σκέψης, μέσω της προσέγγισης των κοινωνικών αναπαραστάσεων, της κοινωνικής μνήμης και της ιδεολογίας. Συγκεκριμένα, μελετά την ταυτότητα των κοινωνικών αντιπάλων, τις συγκρούσεις που εγκαθιδρύονται μεταξύ τους και το διακύβευμα των συγκρούσεων σε κοινωνικές, ιστορικές και πολιτικές συνθήκες αλληλεπίδρασης, όπου οι μειονότητες αναλαμβάνουν προέχοντα ρόλο. Τα τελευταία χρόνια, ασχολείται με μια κρυμμένη πλευρά της κοινωνικής σκέψης, που αφορά λανθάνοντα αναπαραστασιακά περιεχόμενα "κοινωνικής λήθης". Η ενασχόληση της με την κοινωνική λήθη, η οποία συνίσταται σε μια ακούσια μορφή μνήμης που συνήθως περιβάλλεται από σιωπές, συγκεράζει την έννοια των μειονοτήτων (κοινωνικά υποκείμενα, γεγονότα και ιδέες), την έννοια των συγκρούσεων, την κοινωνική ταυτότητα, τις κοινωνικές αναπαραστάσεις, την κοινωνική μνήμη και την ιδεολογία, σε επίπεδο ατομικό, κοινωνικό, ιστορικό, εθνικό και παγκόσμιο.
