Ποιος είναι αυτός ο άλλος ύπνος στον οποίο δεν είμαστε βυθισμένοι όπως στον πρώτο απ' τον οποίο βγαίνουμε όταν ο ίδιος έχει ολοκληρώσει την χορταστική ή στερητική του διαδρομή, και μας επιτρέπει να επιστρέψουμε στην εγρήγορση; Ποιος είναι αυτός ο άλλος ύπνος που, για να βγούμε απ' αυτόν, πρέπει εμείς οι ίδιοι να ξυπνήσουμε τον εαυτό μας, ή να παρέμβει κάποιο γεγονός ή πρόσωπο που δεν προέρχονται απ' τον κόσμο αυτού του ύπνου αλλά τον αντιστρατεύονται γιατί εκπροσωπούν την αντίθεσή τους στην έξοδό μας απ' αυτόν;
H αυτογνωσία, γιατί περί αυτής πρόκειται, περιγράφεται απ' τον Julien Green σ' αυτό το γραμμικό και λιτό αφήγημα όπως της αξίζει: ως η αναγκαία προϋπόθεση για να μην χάσει κανείς την ζωή του, έστω κι αν χρειαστεί, και συνήθως χρειάζεται, να συνεχίσει, όπως ο Nτενί, τον δρόμο του, κάτω από ανθισμένα δέντρα και μέσα στο καλοκαιρινό φώς, μόνος αλλά αυτοτελής, γενναιόδωρος με τον κόσμο και ευγνώμων στον εαυτό του.
