«Μαύρη μέρα στο Παρίσι. Εκεί συναντήθηκα και με τον Jacques C., δημοσιογράφο της "Humanite" και φίλο μας. (...) Φεύγοντας (ο Jacques θα με πήγαινε μέχρι την Ουνέσκο, απ' όπου είχα φύγει σκαστή για τη διαδήλωση), συνεχίσαμε την έντονη συζήτηση που είχε αρχίσει πρωτύτερα: ήμουν έξω φρενών που το γαλλικό Κ. Κ. και τα συνδικάτα δεν είχαν δραστηριοποιηθεί αποτελεσματικά, εφόσον ήξερα και από προσωπική πείρα τ μέσα και τι δύναμη κινητοποίησης διέθεταν. Και μια στιγμή: «Μη φωνάζεις!» μου λέει ο Jacques. - «Μα κι εσύ φωνάζεις», του λέω στον ίδιο τόνο και εγώ. - «Ναι, αλλά εγώ είμαι στο αυτοκίνητό μου», μου αντιτείνει. Απόμεινα! Μονομιάς κατάλαβα, τη λούστηκα, την κατάσταση της προσφυγιάς. Ήμουν σε ξένο αυτοκίνητο, σε ξένο τόπο, με δικαιώματα περιορισμένα, κατά παραχώρηση.. Και μ' έπιασε ένα κλάμα... Φτάσαμε στην Ουνέσκο, κατέβηκα από το αυτοκίνητο, αλλά τα δάκρυα, ποταμός, κυλούσαν ασταμάτητα. Και καθώς δεν γινόταν να μην πάω στο γραφείο μου, μπήκα σ' ένα φαρμακείο και ζήτησα κάτι ασυνήθιστο από τον ξαφνιασμένο φαρμακοποιό: «Κάντε με, σας παρακαλώ, να σταματήσω να κλαίω»...
Ο Jacques δεν είχε, βέβαια, καταλάβει τι «είχε ξεφύγει από το φράχτη των δοντιών του». Λίγους μήνες μετά μου κουβάλησε από την Αθήνα δύο βαλίτσες με ρούχα που του είχαν φορτώσει οι δικοί μας.
Επιλογές και συγκυρίες σε καιρούς δύσκολους οδηγούν σε αφηγήσεις όπου διαπλέκονται τεκμήρια και βιώματα - μια εφηβεία στον Εμφύλιο που τη διαδέχτηκε, δύο φορές, μακρόχρονος ξενιτεμός. Οι απρόσμενες καταστάσεις αναζητούν απαντήσεις, ενώ η διήθηση του χρόνου μεταφέρει στο σήμερα χτεσινές βεβαιότητες και αμφιβολίες. Τα αποτυπώματα στη μνήμη μπορούν να είναι ακόμα εύγλωττα;
Η Μαρία Ηλιού είναι καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Nηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο οποίο μετακλήθηκε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, όπου δίδασκε από το 1980. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1933. Σπούδασε φιλολογία στην Αθήνα, παιδαγωγικά και κοινωνιολογία στο Παρίσι. Διδάκτωρ κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Paris 5 (1975). Εργάστηκε ως εντεταλμένη ερευνών στα τμήματα Οικονομίας της Εκπαίδευσης και Κοινωνιολογίας της Ανάπτυξης του Ινστιτούτου Μελέτης Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης (IEDES) του Πανεπιστημίου Paris Ι (1960- 1964 και 1967-1975) και ως υπεύθυνη Ομάδας 'Ερευνας σε θέματα Κοινωνιολογίας της Παιδείας στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (1965-1967 και 1976-1979). Εμπειρογνώμων της Ουνέσκο για εκπαιδευτικά και κοινωνικά θέματα, έχει πραγματοποιήσει πολλές αποστολές σε χώρες της Αφρικής. Μέλος της Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (1984-1990), επισκέπτης Καθηγητής στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (1986-87), είχε αναλάβει κατά το διάστημα 1989-1990 καθήκοντα Αντιπροέδρου και αναπληρωτή Προέδρου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. 'Εχει διατελέσει μέλος των διευθυντικών οργάνων του IEDES, της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ινστιτούτων για την Ανάπτυξη (EADI), της Διεθνούς Εταιρείας Γαλλόφωνων Κοινωνιολόγων (AISLF), του Διεθνούς Ταμείου για την προώθηση του Πολιτισμού (FIPC), του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας (Πρόεδρος κατά το 1982-83). Είναι μέλος της μικτής Επιτροπής εμπειρογνωμόνων του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας και της Ουνέσκο για την Εφαρμογή της Σύστασης για την κατάσταση των εκπαιδευτικών (CEART), Ειδική σύμβουλος του Διεθνούς Ταμείου για την προώθηση του Πολιτισμού της Ουνέσκο, μέλος του Γραφείου της Γαλλόφωνης Εταιρείας Συγκριτικής Εκπαίδευσης στην Ευρώπη (CESE), ιδρυτικό μέλος και Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Συγκριτικής Εκπαίδευσης (ΕΛΕΣΕ). 'Εχει δημοσιεύσει μελέτες και άρθρα σε διάφορα ελληνικά και ξένα περιοδικά. Έχει συμμετοχή σε συλλογικές εκδόσεις.
