Μία από τις πιο βαθειά ριζωμένες πρακτικές στον ελληνικό χώρο, που έχει αφήσει τα ίχνη της μέχρι σήμερα και είχε κεντρική σημασία για την ταυτότητα, την αίσθηση της ιστορικής συνέχειας και τη συμβολική επιβίωση μίας κοινότητας, είναι η καθαγίαση του χώρου της. Χωριό και πόλη καθαγιάζονται μέσω της απόσπασης από τον βέβηλο χώρο και της μαγικο-θρησκευτικής οριοθέτησής τους, που προφυλάσσει από κάθε τι το δαιμονικό και κακό. Η πραγματοποίηση του μεταφυσικού ορίου επιτυγχάνεται με μία ποικιλία τελετουργικών πρακτικών: με περιάροση του οικισμού, περισχοινισμό, περιμετρική λιτανεία, περίζωση με φυσικά και τεχνητά ορόσημα, σταύρωμα με στοιχεία που συνδέονται με τα κύρια σημεία του ορίζοντα. Οι πρακτικές αυτές αποδίδουν στον χώρο του οικισμού διάφορους τύπους μίας συμβολικής γεωμετρίας, οι οποίοι είναι εξαιρετικά συγγενικοί μεταξύ τους.
Η παρούσα μελέτη αξιοποιεί το υπάρχον λαογραφικό και ανθρωπολογικό υλικό, καθώς και νέα στοιχεία που συλλέχθηκαν για την πραγματοποίησή της, με τον τριπλό σκοπό να δώσει μια συστηματική περιγραφή και ερμηνεία των τελετουργικών πρακτικών και της συμβολικής γεωμετρίας τους, να ανιχνεύσει, μέσα από προσεκτική ιστορική έρευνα, την προέλευσή τους και, τέλος, να εντοπίσει το βαθύτερο θρησκευτικό νόημα του καθαγιασμένου χώρου.
Ο Αλέξανδρος-Φαίδων Λαγόπουλος γεννήθηκε το 1939 στην Αθήνα. Είναι διπλωματούχος Αρχιτέκτων - Μηχανικός του Ε.Μ.Π. και καθηγητής Πολεοδομίας του Α.Π.Θ. Σπούδασε πολεοδομία στο Centre de Recherche d'Urbanisme του Παρισιού, καθώς και ανθρωπογεωγραφία και κοινωνική ανθρωπολογία στην Ecole Pratique des Hautes Etudes επίσης στο Παρίσι. Είναι κάτοχος των ακαδημαϊκών τίτλων του Διδάκτορα Μηχανικού του Ε.Μ.Π. (εξειδίκευση στην ιστορία της πολεοδομίας), του Διδάκτορα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας της Σορβόνης και του Υφηγητή Πολεοδομίας-Χωροταξίας του Ε.Μ.Π. Επίσης, είναι πρόεδρος της Ελληνικής Σημειωτικής Εταιρίας, αντιπρόεδρος της International Association for Semiotic Studies και επίτιμος πρόεδρος της Association Internationale de Semiotique de l'Espace.
