Σκοπός της μελέτης είναι η παρουσίαση της προσωπικότητας και του έργου του λόγιου Πατριάρχη των Ιεροσολύμων Εφραίμ Β΄ του Αθηναίου (|1770), που η δραστηριότητα του, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, έδωσε νέα πνοή στην ιστορία των γραμμάτων. Μετά την περάτωση των σπουδών του, που ασφαλώς καθόρισαν και τη μετέπειτα πορεία του, ως πρώτιστο μέλημα έθεσε την ανάπτυξη της παιδείας και συνέβαλε τα μέγιστα στην πνευματική ανόρθωση της Κύπρου, όπου και κλήθηκε για να διδάξει. Συνεργάστηκε με τους αρχιεπισκόπους Φιλόθεο και Παΐσιο και ανέλαβε αποστολές για την ανακούφιση της Εκκλησίας και του Ελληνισμού του νησιού. Ωστόσο, για να αποφύγει την ανάμειξή του σε κρίση που δημιουργήθηκε στην Εκκλησία της Κύπρου το 1761, έφυγε για τη Βηρυτό. Την εποχή αυτή η δραστηριότητά του διοχετεύτηκε στην πολεμική εναντίον της λατινικής προπαγάνδας, που στην περιοχή αυτή είχε λάβει τεράστιες διαστάσεις. Το 1766 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Βηθλεέμ και στη συνέχεια εκλέχτηκε Πατριάρχης Ιεροσολύμων. Ως Πατριάρχης όχι μόνο έκανε περιοδείες στη Μολδοβλαχία και στην Κωνσταντινούπολη για την οικονομική ανακούφιση του Παναγίου Τάφου, αλλά και με ενέργειες του κατάφερε να αντιμετωπίσει τους Λατίνους, οι οποίοι είχαν αποπειραθεί να εκτοπίσουν τους Έλληνες από τους Αγίους Τόπους. Η πολυσχιδής δράση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Εφραίμ Β΄ του Αθηναίου διαφαίνεται κι από το πλούσιο συγγραφικό και εκδοτικό του έργο. Μέσα από τα έργα του διαπιστώνει ο ερευνητής ότι ήταν βαθύς γνώστης των θεολογικών και εκκλησιαστικών ζητημάτων. Δεν απέφευγε μάλιστα να παίρνει θέση και σε πολύκροτα ζητήματα που απασχόλησαν την Εκκλησία, όπως αυτό του αναβαππσμού. Εκείνο όμως που τον χαρακτήριζε σε όλες τις ενέργειες του, ήταν η προσπάθεια να διατηρήσει την ηρεμία στους κόλπους της Εκκλησίας.
Ο Πολύβιος Ι. Στράντζαλης (Κωνσταντινούπολη, 1961) διδάκτωρ Θεολογίας (ΑΠΘ), είναι απόφοιτος του Ζωγραφείου Γυμνασίου Κωνσταντινουπόλεως και της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Σπούδασε Θεολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Εκκλησιαστική Ιστορία, και μετεκπαιδεύτηκε στην Παιδαγωγική Ακαδημία του Ludwigsburg. Διδάσκει στη μέση εκπαίδευση και παράλληλα ολοκληρώνει τις σπουδές του Βιβλιοθηκονόμου στο τμήμα Βιβλιοθηκονομίας της Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας στο ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης. Είναι γνώστης της τουρκικής, γαλλικής, γερμανικής και αγγλικής γλώσσας. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στο χώρο της ιστορίας της εκπαίδευσης του υπόδουλου Ελληνισμού. Συμμετείχε σε συνέδρια που αφορούν τον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης και της Μ. Ασίας. Άρθρα του δημοσιεύτηκαν στην Επτάλοφο. Κύρια αυτοτελή έργα του είναι: "Η Ενοριακή Σχολή της Παναγίας χαι το Ζωγραφιά Γυμνάσιο Κωνσταντινουπόλεως. Συμβολή στην ιστορία της εκπαίδευσης του υπόδουλου Ελληνισμού" (2003), "Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Εφραίμ Β΄ ο Αθηναίος. Η συμβολή του στο Ελληνισμό, στα γράμματα και στα εκκλησιαστικά - θεολογικά ζητήματα του ΙΗ΄ αιώνα" (2003).
