Ο παρίας είναι μια εξαιρετικά αποκαλυπτική λέξη-ταξιδευτής. Λένε ότι κατάγεται από την Ινδία, ότι επινοήθηκε εκεί τον 16ο αιώνα, από στρατιωτικούς, ιεραπόστολους και λόγιους. Δύο αιώνες αργότερα θα επιστρέψει και θα εξαπλωθεί στον ευρωπαϊκό χώρο.
Για τους φιλόσοφους του Διαφωτισμού οι μακρινές ιεραρχικές δομές είναι πρόσχημα, για να στηλιτεύσουν τις εγχώριες τυραννίες. Ο λόγος περί του άλλου είναι ένας λόγος περί εαυτού. Όμως στη Δύση που απελευθερώνεται η χειραφέτηση δεν ισχύει για όλους. Ο παρίας αναδύεται ως ο αγνοημένος της πρόσφατης διακήρυξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στους πολιτικούς λόγους και τις διαμάχες εκπροσωπεί τους σκλάβους, τους "ελεύθερους έγχρωμους", τους Εβραίους, τις γυναίκες, τον λαό, τους προλετάριους... Θέατρο και λογοτεχνία διαδίδουν την εικόνα του, και αποκτά τα χαρακτηριστικά του καταραμένου καλλιτέχνη με τον εξιδανικευμένο περιθωριακό χαρακτήρα. Η ρομαντική κουλτούρα εξαίρει την ευαισθησία του, και ο παρίας αποκτά αξία χάρη στις σε βάρος του διώξεις, χωρίς, ωστόσο, να απελευθερώνεται.
Με πολυμάθεια και μπρίο, περνώντας από τη λογοτεχνία στην πολιτική θεωρία και τις θεωρητικές κατασκευές (Μ. Βέμπερ, Γκ. Ζίμμελ ή, προπάντων, Χ. Άρεντ), η Βαρίκα εξιστορεί αυτές τις μεταμορφώσεις και παρακολουθεί τις μορφές που, από το παρελθόν έως σήμερα, μιλούν για τις πληγές όλων των "απόβλητων του κόσμου". Σ' αυτή τη διαδρομή θυμίζει τη διαρκώς επίκαιρη απαίτηση των εξεγερμένων παριών, που ζητούν επίμονα να γίνει αποδεκτό στους κόλπους της ανθρωπότητας κάθε ιδιαίτερο άτομο.
Περιέχονται οι ενότητες:
- Μπορεί μια νέγρα να είναι ποιήτρια;
- Το χρώμα της ανθρωπότητας
Α. Γενεαλογίες και περιπλανήσεις του παρία
- "Άγνωστη σε όλους τους ιθαγενείς". Μια εξωτική λέξη στα πλοία των conquistadores
- Η κάστα. Ασιατικός ή ευρωπαϊκός δεσποτισμός;
- Ιστορίες και θρύλοι του παρία
Β. Τι είναι παρίας;
- "Ως εάν"
- Μια αντικειμενική κοινωνική θέση εντός-εκτός
- Μια αντινομική κατασκευή της διαφοράς
- Δυτική νεωτερικότητα ή απλά νεωτερικότητα;
Γ. Αντινομίες του οικουμενισμού
- Το παράδοξο της ισότητας δια του προνομίου
- Η εξουσία να κατονομάζουμε
- Τι είμαι; Το πρόβλημα της διπλής συνείδησης
Δ. Οι έσχατοι έσονται πρώτοι;
- Κριτικό δυναμικό και απορίες μιας εξέγερσης παριών στην ηθική
- Θησαυροί μιας κρυφής παράδοσης
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο ονομάτων
Η Ελένη Βαρίκα γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales και στο Πανεπιστήμιο Paris 7. Από το 1991 είναι καθηγήτρια στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Παρίσι VIII, όπου διδάσκει διανοητική και πολιτική ιστορία και Πολιτική Θεωρία και ερευνήτρια στο Centre Nationale de Recherche Scientifique. Δίδαξε στην έδρα Suzanne Tessier του Universite Libre των Βρυξελλών και στο Πανεπιστήμιο της Λοζάνης. Υπήρξε επισκέπτρια καθηγήτρια στο European University Institute, στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, καθώς και σε πανεπιστήμια των Η.Π.Α. (Portland State University, Harvard και Columbia) και της Βραζιλίας (Campinas και USP). Έχει μεταφράσει μεταξύ άλλων έργα του Μπέκετ και του Ζορζ Μπατάιγ. Άρθρα και βιβλία της σχετικά με την ιστορία του φεμινισμού, το φύλο στην πολιτική θεωρία, τη γενεαλογία των κοινωνικών ιεραρχιών στις κοινωνικές και επιστημονικές πρακτικές της νεωτερικότητας έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία της "Με διαφορετικό πρόσωπο: φύλο, διαφορά και οικουμενικότητα", εκδ. Κατάρτι, 2000 και "Η εξέγερση των κυριών. Η γένεση μιας φεμινιστικής συνείδησης στην Ελλάδα, 1833-1907", εκδ. Κατάρτι, 2007.
