Το βιβλίο αυτό εξετάζει τη σχέση οικονομίας και κατασκοπείας μέσα από την ενδελεχή ανάλυση του φαινομένου της οικονομικής κατασκοπείας και τη σημασία του για τις διεθνείς σχέσεις γενικότερα, και για την οικονομική διπλωματία ειδικότερα. Βασιζόμενο σε τρεις γνωστικούς πυλώνες, α) Θεωρία Διεθνών Σχέσεων/Θεωρία Στρατηγικής, β) [Διεθνής Πολιτική] Οικονομία/Τεχνολογία και γ) Πληροφόρηση/Κατασκοπεία, παρουσιάζει τις βασικές διαστάσεις της οικονομικής κατασκοπείας (μακροοικονομική κατασκοπεία και μικροοικονομική κατασκοπεία) μέσα από τη μελέτη της πολιτικής πέντε σημαντικών κρατών (ΗΠΑ, Σοβιετική Ένωση/Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Ιαπωνία) τόσο κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου όσο και στη μεταψυχροπολεμική εποχή. Επίσης, μελετώντας την περίπτωση των ΗΠΑ αναλύει την οικονομική αντικατασκοπεία, η οποία αποτελεί την τρίτη διάσταση της οικονομικής κατασκοπείας.
Η μελέτη της οικονομικής κατασκοπείας δεν εξαντλείται μόνο στην ιστορική και σύγχρονη περιγραφή του φαινομένου, αλλά αποτελεί ένα όχημα για τον έλεγχο των δύο βασικών θεωριών των διεθνών σχέσεων (Πολιτικού Ρεαλισμού-Νεορεαλισμού/Νεοφιλελευθερισμού). Συνδέοντας τη διπλωματία με την κατασκοπεία από τη μία πλευρά καθώς και τις σπουδές σχετικά με την πληροφόρηση με τη θεωρία διεθνών σχέσεων από την άλλη, ο συγγραφέας επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τη θέση και το ρόλο της οικονομικής διπλωματίας και της οικονομικής κατασκοπείας στις διεθνείς σχέσεις.
Περιεχόμενα:
Μέρος Α΄: Θεωρία
Κεφάλαιο 1: Το φαινόμενο της οικονομικής κατασκοπείας
1.1. Θεωρητική θεμελίωση
1.2. Ορισμός και σημασία του θέματος
1.3. Ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας σχετικά με το θέμα της οικονομικής κατασκοπείας
1.4. Μεθοδολογία
Κεφάλαιο 2: Διεθνείς σχέσεις και (διεθνής πολιτική) οικονομία
2.1. Η διεθνής πολιτική οικονομία ως διακριτό πεδίο των διεθνών σχέσεων
2.2. Οι απόψεις των σημαντικότερων θεωρητικών της στρατηγικής και των διεθνών σχέσεων για το ρόλο της (διεθνούς πολιτικής) οικονομίας στις διεθνείς σχέσεις
2.3. Οικονομία και ισχύς
2.4. Η έννοια της ασφάλειας (οικονομική ασφάλεια)
2.5. Οικονομία και διπλωματία (οικονομική διπλωματία)
2.6. Συμπερασματικές παρατηρήσεις
Κεφάλαιο 3: Διεθνείς σχέσεις και τεχνολογία
3.1. Ο ρόλος της τεχνολογίας στις διεθνείς σχέσεις
3.2. Δείκτες τεχνολογικής προόδου
3.3. Συμπερασματικές παρατηρήσεις
Κεφάλαιο 4: Διεθνείς σχέσεις και πληροφόρηση – κατασκοπεία
4.1 Ιστορική αναδρομή
4.2 Ακαδημαϊκή ενασχόληση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με τις σπουδές σχετικά με την πληροφόρηση (Intelligence Studies)
4.3 Συμπερασματικές παρατηρήσεις
Κεφάλαιο 5: Οικονομική κατασκοπεία και θεωρία διεθνών σχέσεων: Πολιτικός Ρεαλισμός/Νεορεαλισμός vs Νεοφιλελευθερισμού
5.1. Η Ρεαλιστική θεωρία
5.1.1. Εισαγωγή: Οι μορφές της Ρεαλιστικής θεωρίας
5.1.2. Οι βασικές αρχές του Πολιτικού Ρεαλισμού/Νεορεαλισμού
5.2. Η Φιλελεύθερη θεωρία
5.2.1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
5.2.2. Οι μορφές της Φιλελεύθερης θεωρίας και οι βασικές αρχές του Νεοφιλελευθερισμού
5.3. Η κριτική του Φιλελευθερισμού/Νεοφιλελευθερισμού προς τον Πολιτικό Ρεαλισμό/Νεορεαλισμό
5.4. Η κριτική του Πολιτικού Ρεαλισμού/Νεορεαλισμού προς τον Νεοφιλελευθερισμό
5.5. Οικονομική κατασκοπεία και θεωρία διεθνών σχέσεων
Συμπερασματικές παρατηρήσεις Α΄ Μέρους
Μέρος Β΄: Πράξη
Κεφάλαιο 6: Μακροοικονομική κατασκοπεία
6.1. Ορισμός και ιστορική αναδρομή
6.2. Η περίπτωση των αντιπάλων/ανταγωνιστών των ΗΠΑ
6.2.1. Η περίπτωση της Σοβιετικής Ένωσης/Ρωσίας
6.2.2. Η περίπτωση της Κίνας
6.3. Η περίπτωση ων συμμάχων των ΗΠΑ
6.3.1. Η περίπτωση της Ιαπωνίας
6.3.2. Η περίπτωση της Γαλλίας
6.4. Η περίπτωση των ΗΠΑ
6.5. Κίνητρα και αντικίνητρα άσκησης Μακροοικονομικής κατασκοπείας
6.5.1 Κίνητρα
6.5.2. Αντικίνητρα
6.6. Συμπερασματικές παρατηρήσεις
Κεφάλαιο 7: Μικροοικονομική κατασκοπεία
7.1. Ορισμός
7.2. Η περίπτωση των αντιπάλων/ανταγωνιστών των ΗΠΑ
7.2.1. Η περίπτωση της Ρωσίας
7.3. Η περίπτωση των συμμάχων των ΗΠΑ
7.3.1. Η περίπτωση της Ιαπωνίας
7.3.2. Η περίπτωση της Γαλλίας
7.4. Η περίπτωση των ΗΠΑ
7.5. Κίνητρα και αντικίνητρα άσκησης Μικροοικονομικής κατασκοπείας
7.5.1. Κίνητρα
7.5.2. Αντικίνητρα
7.6. Συμπερασματικές παρατηρήσεις
Κεφάλαιο 8: Οικονομική αντικατασκοπεία
8.1. Αντικατασκοπεία και Οικονομική αντικατασκοπεία (ορισμός και ιστορική αναδρομή)
8.2. Η έκταση και το κόστος της Οικονομικής κατασκοπείας
8.2.1 Η έκταση του φαινομένου
8.2.2. Το κόστος του φαινομένου
8.3. Οικονομική αντικατασκοπεία κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου
8.4. Οικονομική αντικατασκοπεία μετά το τέλος του Ψυχρού πολέμου
8.5. Οι δυσκολίες της άσκησης οικονομικής αντικατασκοπείας
8.6. Συμπερασματικές παρατηρήσεις
Κεφάλαιο 9: Συμπεράσματα: Η αποτίμηση της θεωρίας των διεθνών σχέσεων υπό το πρίσμα της Οικονομικής κατασκοπείας
9.1. Εμπειρικά συμπεράσματα από τη μελέτη της Οικονομικής κατασκοπείας
9.2. Θεωρητικές επιπτώσεις
9.3. Σκέψεις-προτάσεις για περαιτέρω έρευνα
Παράρτημα
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Κριτικές:
«[...]στη χώρα μας δεν έχει δοθεί η βαρύτητα που θα έπρεπε στην ενασχόληση με τα ζητήματα των πληροφοριών (intelligence) [...]».
Kαθηγητής Αθανάσιος Πλατιάς, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, 2000
«Η μυστική πληροφόρηση έχει περιγραφεί από έναν διακεκριμένο διπλωμάτη ως ‘η παραμελημένη διάσταση του μεγαλύτερου μέρους της διπλωματικής ιστορίας’. Η ίδια διάσταση είναι, επίσης, απούσα από το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής και της στρατιωτικής ιστορίας».
Καθηγητές Christopher Andrew & David Dilks, Corpus Christi College, Cambridge & ΠανεπιστήμιοLeeds, Ηνωμένο Βασίλειο, 1984
«Η οικονομική και βιομηχανική κατασκοπεία εναντίον συμμάχων αποτελεί πραγματικά μία άλλη «παραμελημένη διάσταση της παραμελημένης διάστασης». Της αξίζει ένας τόμος ή ένα συνέδριο αφιερωμένα σ’ αυτή».
Καθηγητής Martin S. Alexander, Πανεπιστήμιο της Ουαλίας, Aberystwyth, 1998
«Αλλά, το ενδιαφέρον για την πληροφόρηση (intelligence) μέσα στα πλαίσια της κοινότητας της πολιτικής επιστήμης, έχει περιορισθεί κυρίως, σε εκείνους τους μελετητές που γράφουν για τις θεωρίες λήψεως αποφάσεων. Η πληροφόρηση είναι σχεδόν απούσα, αντιστρόφως, στο έργο των περισσότερων θεωρητικών των διεθνών σχέσεων, και δεν κάνει την εμφάνισή της σε κεντρικές συζητήσεις περί της θεωρίας διεθνών σχέσεων μεταξύ της ρεαλιστικής, της φιλελεύθερης θεσμικοκεντρικής, κονστρουκτιβιστικής και μετανεωτερικής προσέγγισης».
Καθηγητές Len Scott & Peter Jackson, Πανεπιστήμιο της Ουαλίας, Aberystwyth, 2004
