Όπως ανέφερε ο Φρόιντ "ο πρώτος άνθρωπος που πέταξε μια προσβολή αντί για πέτρα ήταν ο θεμελιωτής του πολιτισμού". Από εκείνη την αχλή της ανθρώπινης ιστορίας πολλοί πολιτισμοί άνθησαν και εξίσου πολλοί αποτελούν σήμερα μέρος του γνωστικού αντικειμένου της επιστήμης της ιστορίας. Όταν η Εκκλησία συνάντησε τον 1ο αιώνα μ.Χ. τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό αποδέχθηκε όσα στοιχεία του εναρμονίζονταν με τη διδασκαλία της, απέρριψε κριτικά όσα ήταν ασυμβίβαστα μ' αυτήν και μετάγγισε σ' αυτόν το πνεύμα της γονιμοποιώντας τον. Με βάση τα παραπάνω θα μπορούσαμε να εκφράσουμε την άποψη ότι ανεξάρτητα από τις όποιες διαιρέσεις του ο Χριστιανισμός δημιούργησε ένα πολιτισμό με δυο κλάδους, τον Ορθόδοξο και τον Δυτικό.
Η ύπαρξη ενός χριστιανικού πολιτισμού προϋποθέτει την ύπαρξη ενός Χριστιανισμού, στον οποίο μπορεί κανείς να ανιχνεύσει το "ιερό" από το "βέβηλο", αντιδιαστέλλοντας την ορθοδοξία από την αίρεση. Το ρόλο αυτό έχει αναλάβει η Θεολογία. Η σημερινή θεολογική κρίση έχει οδηγήσει πολλούς να θεωρούν το χριστιανικό λόγο ως αποκλειστικά "ψυχοφέλιμο", που αναφέρεται σε πνευματικές εμπειρίες, σε θαύματα και σε εντυπωσιακά περιστατικά, τα οποία πολλές φορές οδηγούν σε μια περιθωριοποίηση της Θεολογίας. Πρόκειται για μια κρίση, η οποία φαίνεται ιδιαίτερα στη νεότερη ορθόδοξη θεολογία, η οποία στο σύγχρονο πολυπολιτισμικό περιβάλλον θα πρέπει να ανακαλύψει, να κατανοήσει και να προβάλλει την παράδοσή της, καθώς προσέρχεται σ' έναν θρησκευτικό και ταυτόχρονα πολιτισμικό διάλογο με τους λοιπούς σύγχρονους πολιτισμούς.
Η ύπαρξη ενός χριστιανικού πολιτισμού προϋποθέτει την ύπαρξη ενός Χριστιανισμού, στον οποίο μπορεί κανείς να ανιχνεύσει το "ιερό" από το "βέβηλο", αντιδιαστέλλοντας την ορθοδοξία από την αίρεση. Το ρόλο αυτό έχει αναλάβει η θεολογία. Η σημερινή θεολογική κρίση έχει οδηγήσει πολλούς να θεωρούν το χριστιανικό λόγο ως αποκλειστικά "ψυχοφέλιμο", που αναφέρεται σε πνευματικές εμπειρίες, σε θαύματα και σε εντυπωσιακά περιστατικά, τα οποία πολλές φορές οδηγούν σε μια περιθωριοποίηση της θεολογίας.
Πρόκειται για μια κρίση, η οποία φαίνεται ιδιαίτερα στη νεότερη ορθόδοξη θεολογία, η οποία στο σύγχρονο πολυπολιτισμικό περιβάλλον θα πρέπει να ανακαλύψει, να κατανοήσει και να προβάλλει την παράδοσή της, καθώς προσέρχεται σ' έναν θρησκευτικό και ταυτόχρονα πολιτισμικό διάλογο με τους λοιπούς σύγχρονους πολιτισμούς. Πρόκειται για έναν διχασμό ανάμεσα στην παράδοση και στον διάλογο, ο οποίος δεν είναι άγνωστος στην πρόσφατη ιστορία όχι μόνο της ορθόδοξης αλλά και της δυτικής Θεολογίας. Στην άρση αυτής της κατάστασης μπορεί να συμβάλλει η πατερική θεολογία.
Έχοντας κατά νου τους προαναφερόμενους προβληματισμούς και απορρίπτοντας εξαρχής μια θεοκρατική αντίληψη του τύπου έξω από το πλαίσιο του χριστιανικού πολιτισμού υπάρχει το χάος, ως ξεπερασμένου ιστορικά παρουσιάζουμε πτυχές του Χριστιανισμού με μια σειρά από μελέτες, οι οποίες περιλαμβάνονται στο παρόν βιβλίο.
Στις μελέτες αυτές εξετάζονται διάφορα θέματα πατερικής θεολογίας, εκκλησιαστικής ιστορίας, καθώς και μελέτες που ερευνούν τη σχέση της ορθόδοξης θεολογίας με το περιβάλλον, την εκπαίδευση, την τυπογραφία, τις βιβλιοθήκες, τις νέες τεχνολογίες, κ.ά.
Το πρώτο μέρος του βιβλίου αυτού περιλαμβάνει 17 μελέτες, οι οποίες έχουν ως θέμα τους Έλληνες και Λατίνους Πατέρες. Το δεύτερο περιλαμβάνει 7 μελέτες που ασχολούνται με θέματα εκκλησιαστικής ιστορίας. Το τελευταίο από αυτά φέρνει στο φως άγνωστες πτυχές της ιστορίας των Κατώτερων Εκκλησιαστικών Φροντιστηρίων Θεσσαλονίκης και Σερρών, όπως αυτή παρουσιάζεται μέσα από τα αρχεία του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Το τρίτο μέρος του βιβλίου ασχολείται με θέματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, στο πλαίσιο της διαθεματικότητας με το μάθημα των θρησκευτικών.
Στο ίδιο πλαίσιο παρουσιάζονται θέματα που αφορούν τις σχολικές βιβλιοθήκες. Η ιδιαίτερη σχέση του Χριστιανισμού με τον πολιτισμό εξετάζεται με δυο μελέτες που εξετάζουν τη σχέση της Θεολογίας με τις μοναστηριακές βιβλιοθήκες και με την ιστορία της ελληνικής τυπογραφίας. Στο ίδιο πλαίσιο, δηλαδή της πολλαπλής σχέσης του Χριστιανισμού με τις νέες τεχνολογίες, κινούνται δυο μελέτες που εξετάζουν τη σχέση της θεολογίας και της πληροφορικής.
Στο τέταρτο και τελευταίο μέρος του παρόντος βιβλίου παρουσιάζονται συνοπτικά ο βίος, τα έργα, η θεολογία και η βιβλιογραφία 9 Πατέρων της Εκκλησίας. Οι μελέτες αυτές αποτέλεσαν λήμματα για το Εγκυκλοπαιδικό Προσωπογραφικό Λεξικό Βυζαντινής Ιστορίας και Πολιτισμού, το οποίο επιμελείται ο καθηγητής Αλέξιος Σαββίδης. Ορισμένα από τα κείμενα αυτά δημοσιεύθηκαν στην αντίστοιχη αγγλική έκδοση που εκδίδεται από τον εκδοτικό οίκο "Brepols".
Το σύνολο των κειμένων αυτού του βιβλίου αποτελούν τις μικρές μελέτες των τελευταίων 19 χρόνων του Αναστάσιου Μαρά. Πολλές από αυτές τις μελέτες έχουν αποτελέσει εισηγήσεις σε Διεθνή Συνέδρια, αλλά και σε ημερίδες, στο εξωτερικό ή εντός Ελλάδας. Οι περισσότερες από αυτές τις μελέτες έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά σε τόμους πρακτικών συνεδρίων. Τέλος, θα σημειώσουμε ότι το βιβλίο διδάσκεται στους φοιτητές του Β΄ Εξάμηνου της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης.
Ο Αναστάσιος Μαράς γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και είναι πατέρας τεσσάρων παιδιών, πτυχιούχος Θεολογίας (Α.Π.Θ., 1988), κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος (Πατρολογικό Ινστιτούτο Augustinianum Ρώμης, 1990), Διδακτορικού Διπλώματος Θεολογίας (Α.Π.Θ, 2000), Πιστοποιητικού Μεταδιδακτορικών σπουδών (Α.Π.Θ, 2003) και Πτυχιούχος Βιβλιοθηκονομίας (Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης, 2003). Γνωρίζει επαρκώς την Αγγλική, τη Γαλλική, την Ιταλική, την Ισπανική και τη Ρουμανική γλώσσα. Έχει λάβει Κρατική Πιστοποίηση για τη χρήση Ηλεκτρονικού Υπολογιστή.
Έλαβε μέρος σε ερευνητικά προγράμματα του Α.Π.Θ. και του Ε.Ι.Ε. Δίδαξε στη Μέση Εκκλησιαστική Εκπαίδευση και στην Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Θεσσαλονίκης. Σήμερα διδάσκει στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα "Σπουδές στην Ορθόδοξη Θεολογία" του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστήμιου. Ήταν επιμορφωτής σε προγράμματα του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, καθώς και του Οργανισμού Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών (ΟΕΠΕΚ), ενώ έχει παρακολουθήσει 240 ώρες επιμορφωτικών προγραμμάτων στην Ελλάδα και στην Ισπανία.
Διετέλεσε Υποδιευθυντής και Διευθυντής Λυκείου, καθώς και Στέλεχος των Γραφείων Σχολικών Βιβλιοθηκών και Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Διεύθυνσης Σπουδών στην Κεντρική Υπηρεσία του ΥΠΕΠΘ.
Είναι μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Πατρολογικών Μελετών (A.I.E.P.) και συμμετείχε ως ομιλητής σε 21 πανελλαδικά και διεθνή Συνέδρια ή Ημερίδες. Είναι μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του επιστημονικού περιοδικού Βυζαντινός Δόμος (Θεσσαλονίκη) και Φιλοσοφικά Ανάλεκτα (Θεσσαλονίκη). Έχουν δημοσιευθεί 8 μονογραφίες και 41 κείμενά του σε συλλογικούς τόμους και σε επιστημονικά περιοδικά της Ελλάδας και του εξωτερικού (Augustinianum, Βυζαντινός Δόμος, Γρηγόριος ο Παλαμάς, Θεολογία, Κληρονομία, Τα Εκπαιδευτικά, Παρνασσός, Μακεδνόν, Ιστορικά θέματα,Φιλοσοφικά Ανάλεκτα, κ.ά.). Κύρια αυτοτελή έργα του είναι: Ο άγιος Πατρίκιος Ιρλανδίας. Νέα στοιχεία για το βίο και τα έργα του (1993), Η εσχατολογία του αγίου Γρηγορίου Νύσσης (2002), Το πρόσωπο του Χριστού σε φιλοσόφους και απολογητές (2003), Θρησκευτικά Α΄ Λυκείου - Βοήθημα (2004), Εκκλησία - Περιβάλλον - Εκπαίδευση (Επιμέλεια, 2004), Εισαγωγή στην Πληροφορική. Θεολογία και Πληροφορική (2005), Οι απόψεις των ελλήνων Απολογητών και του Ευσέβιου Καισαρείας για την τέχνη (2006), Πατερική Θεολογία και χριστιανικός πολιτισμός (2008), Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία: από την άλωση της Κωνσταντινούπολης έως σήμερα (2012).
Από το 2003 είναι αιρετό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Δημοσιογράφων Ηλεκτρονικού και Περιοδικού Τύπου Μακεδονίας Θράκης (Ε.ΔΗ.Π.Η.Τ. Μακεδονίας-Θράκης). Έχει δημοσιογραφήσει και αρθρογραφεί σε εφημερίδες και περιοδικά της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων και της Αθήνας. Από το 2005 αποτελεί ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων Βορείου Ελλάδος, ενώ το 2006 βραβεύτηκε από το Σύνδεσμο Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας (ΣΕΚΒΕ) για τη συμβολή του στα ελληνικά γράμματα.
