Περί των Παναθήναιων των εν Αθήναις

Τα Παναθήναια της Αθήνας συνέχισαν να αποτελούν τη σημαντικότερη αθηναϊκή εορτή και στα ρωμαϊκά αυτοκρατορικά χρόνια. Η σημασία αυτή, όμως, δεν προσέλκυσε μέχρι σήμερα το ενδιαφέρον των ερευνητών σε ικανοποιητικό βαθμό. Στόχος του γράφοντος με το βιβλίο αυτό είναι να καταθέσει μία νέα συνολική προσέγγιση της πεντετηρικής εορτής προς τιμήν της Αθηνάς Πολιάδος και των αγώνων της στα ρωμαϊκά αυτοκρατορικά χρόνια. Η παρούσα μελέτη αξιοποιεί τις σχετικές γραμματειακές, επιγραφικές, νομισματικές και αρχαιολογικές πηγές. Έχει θεματική κι όχι χρονολογική διάρθρωση, περιλαμβάνει έξι ενότητες κι ένα παράρτημα, συνοδεύεται από δύο καταλόγους εικόνων και επιγραφών, ενώ για πρώτη φορά στη σύγχρονη έρευνα συγκεντρώνονται σε αναλυτικούς πίνακες όλοι οι γνωστοί από τις πηγές νικητές και αγωνοθέτες των Παναθηναίων των ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων. Αρχικά, στην ενότητα I αναλύεται η Παναθηναϊκή πομπή και το Παναθηναϊκό πλοίο. Εν συνεχεία, στην ενότητα II εξετάζεται η σχέση του αυτοκράτορα Αδριανού με την εορτή και τους αγώνες της. Η ενότητα III πραγματεύεται τους αγώνες των Παναθηναίων. Στην ενότητα IV αναλύονται τα στοιχεία εκείνα των Παναθηναίων που διατηρούσαν ζωντανή την ιστορική μνήμη των Αθηναίων και παρέπεμπαν στο ένδοξο παρελθόν της Αθήνας. Στην ενότητα V διερευνάται ο αντίκτυπος της εισβολής των Ερούλων στα Παναθήναια και η ακόλουθη ιστορία της εορτής στον ύστερο 3 ο και σε όλο τον 4 ο αιώνα. Η ενότητα VI αφορά τις τελευταίες μαρτυρίες, τις οποίες διαθέτουμε για τα Παναθήναια, το τέλος τους και τον λόγο για τον οποίο αυτά έπαυσαν οριστικά. Τέλος, στο παράρτημα γίνεται λόγος για τον αιτιολογικό μύθο των Παναθηναίων και σχολιάζεται η θεωρία περί γενεθλίων της Αθηνάς ανήμερα της Παναθηναϊκής πομπής, ενώ μέσω μαρτυριών των ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων θα υποστηριχθεί ότι στην πραγματικότητα τα γενέθλια της Αθηνάς δεν αφορούσαν τα Παναθήναια της Αθήνας. Το ανά χείρας βιβλίο φιλοδοξεί να φέρει τον αναγνώστη σε επαφή με μια πολύ σημαντική πτυχή της αθηναϊκής θρησκευτικής ζωής και ταυτότητας, τα Μεγάλα Παναθήναια. Το συγκεκριμένο θέμα παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο ελληνόφωνο κοινό και καθίσταται προσιτό σε κάθε ενδιαφερόμενο αναγνώστη αποκαλύπτοντας αρκετές άγνωστες μέχρι σήμερα πτυχές της Αθήνας των ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων. Εν κατακλείδι, το βιβλίο αυτό μπορεί να αποτελέσει ένα πολύτιμο εργαλείο για καθηγητές, ερευνητές και φοιτητές στο χώρο των επιστημών της Ιστορίας, της Αρχαιολογίας, της Φιλολογίας και της Θρησκειολογίας.