ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ: ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΩΝ


Συγγραφέας : Πλούταρχος
Εκδότης : Ζήτρος
Έτος έκδοσης : 2020
ISBN : 978-960-6490-12-5
Σελίδες : 519
Σχήμα : 14x20

25.44 € 17.55 €




Με αριθμό 108 και με ελαφρά παραλλαγμένο τίτλο εμφανίζεται στο γνωστό κατάλογο των έργων του Λαμπρία το παρόν έργο του Πλουτάρχου ως ένα από τα 227 πολύτιμα ηθικά και ιστορικά του πονήματα.
Το έργο αυτό, με απάνθισμα σοφών «αποφθεγμάτων» ή χαρακτηριστικών εκφράσεων γενικού ενδιαφέροντος ή απλής καταγραφής αξιομνημόνευτων πράξεων ή γεγονότων στην προβολή του μέλλοντος, πετυχαίνει σημαντικότατο ηθικοπλαστικό αποτέλεσμα, καθότι οι πρώτοι διδάξαντες ή οι πρώτοι που αντέδρασαν έτσι ή έλυσαν με τον συγκεκριμένο τρόπο διάφορα προβλήματα είτε της καθημερινότητας ή στα πεδία της άσκησης εξουσίας ή στις αντιπαραθέσεις στη βουλή ή στα πεδία των μαχών, των συνθηκών υπογραφής ειρήνης, και γενικότερα σε επίπεδα πάσης φύσεως συγκρούσεων είναι οι επώνυμοι των κλασικών και αλεξανδρινών και ρωμαϊκών χρόνων, Περσών (αρχικά), Ελλήνων και Ρωμαίων, από τον Αρταξέρξη και τον Κύρο μέχρι το Θεμιστοκλή, τον Περικλή, τον Πελοπίδα, τον Αλέξανδρο, τον Επαμεινώνδα κι ύστερα (για τους Ρωμαίους) από το Μάνιο Κούριο, το Φάβιο Μάξιμο κ.λπ., μέχρι τον Ιούλιο Καίσαρα, τον Κικέρωνα και τον Αύγουστο.
Πολλοί είναι οι λόγοι που δικαιολογούν την αμφισβήτηση του έργου ως γνήσιου για τον Πλούταρχο. Έχει αρκετά λακωνική έκφραση (ίσως και λόγω της φύσης του περιεχομένου του, λείπει ο μακροπερίοδος και υποτακτικός λόγος, που με εξαιρετική επιτυχία ως αττικιστής χειρίζεται ο Πλούταρχος, απουσιάζουν οι χαρακτηριστικές εξάρσεις και αναγωγές και καταγωγές, γνωστές από τους «Παράλληλους βίους» που οι εκδόσεις «ΖΗΤΡΟΣ» Θεσσαλονίκης παρέδωσαν στο αναγνωστικό κοινό της χώρας, χωρίς φειδώ δαπάνης και κόπου, αλλά με μεγάλη ικανοποίηση για την σπουδαία ανταπόκριση που βρήκαν.
Όποια και αν είναι η αλήθεια για τη γνησιότητα ή μη του παρόντος πονήματος με τα αποφθέγματα βασιλέων και στρατηγών, γεγονός είναι ότι αφήνουν το άρωμα ισχυρής ηθικής αρματωσιάς, ευφυίας, και χρηστικότητας στη δημόσια και ιδιωτική ζωή των αρχόντων και αρχομένων στη διαχρονία.
Σημειώνουμε ιδιαίτερα, σχετικά με την αμφισβήτηση της γνησιότητας, ίσως και με βαρύνουσα σημασία σ’ αυτό, ότι η καταχώριση των εκφραστών των «αποφθεγμάτων» δεν έχει γίνει με κάποια χρονολογική σειρά ή σκοπιμότητα, δίδοντας την εντύπωση ότι είναι «λίθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμένοι», πράγμα εντελώς πρωτόγνωρο στους μελετητές των έργων του Χαιρώνειου ιεροφάντη, που χαρακτηρίζεται από τετράγωνη λογική στη διατύπωση και παράθεση των σκέψεων και των συλλογισμών του.


Ο Πλούταρχος (περ. 45 - περ. 120 μ.Χ.) καταγόταν από εύπορη αριστοκρατική οικογένεια της Χαιρώνειας της Βοιωτίας, όπου γεννήθηκε και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Φοίτησε στην Ακαδημία της Αθήνας και ταξίδεψε στην Ελλάδα, στην Αλεξάνδρεια, στη Μικρά Ασία και την Ιταλία. Επισκέφθηκε τουλάχιστον δύο φορές τη Ρώμη, όπου συνδέθηκε με κύκλους του αυτοκρατορικού περιβάλλοντος. Έχαιρε μεγάλου σεβασμού και τιμήθηκε με διάφορα δημόσια αξιώματα. Επί "πολλάς πυθιάδας", τουλάχιστον είκοσι χρόνια, διετέλεσε πρωθιερέας του μαντείου των Δελφών. Έμεινε γνωστός ως ο μεγάλος βιογράφος της αρχαιότητας, χάρη στους πενήντα (από τους οποίους σώζονται οι 48) "Βίους Παραλλήλους επιφανών Ελλήνων και Ρωμαίων". Το έργο του περιλαμβάνει επιπλέον περίπου διακόσια (σώζονται 78) κείμενα ποικίλης θεματολογίας, δοκίμια, ομιλίες και διαλόγους, στο σύνολο των οποίων δόθηκε, όχι απολύτως εύστοχα, ο τίτλος "Ηθικά". Η επίδραση που άσκησε το έργο του Πλούταρχου ήταν τεράστια. Έχει γραφτεί ότι μέσα από αυτό έχουμε όλοι οι μεταγενέστεροι γνωρίσει την ελληνική και τη ρωμαϊκή αρχαιότητα. Ειδικά μεταξύ του 16ου και του 18ου αιώνα η διάδοσή του στους μορφωμένους ευρωπαϊκούς κύκλους δεν απείχε εκείνης της Βίβλου. Στους θαυμαστές του και σ' εκείνους που άντλησαν από αυτό κατά τους τελευταίους αιώνες συγκαταλέγονται, ενδεικτικά, ο Έρασμος, που μετέφρασε στα λατινικά και αφιέρωσε στον Ερρίκο Η΄ το "Πως αν τις διακρίνοιε τον κόλακα του φίλου"· ο Μονταίν, που εμπνεύστηκε τις "Δοκιμές" του από τα "Ηθικά"· ο Σαίξπηρ, που βάσισε στους "Βίους" τις ρωμαϊκές τραγωδίες του· ο Ρουσσώ και ο Γκαίτε, που κατέτασσαν τον Πλούταρχο στους αγαπημένους τους συγγραφείς· ο Μπετόβεν, που τον εκτιμούσε όσο και τον Όμηρο και αναζήτησε στο έργο του στήριγμα όταν έχανε την ακοή του· ο Έμερσον και οι υπερβατιστές· ο Καβάφης, στο "Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον", στους "Αλεξανδρινούς βασιλείς" κ.α., ενώ οι "Παράλληλοι Βίοι" ήταν το αγαπημένο ανάγνωσμα του Ναπολέοντα. Η μελέτη του Πλούταρχου εγκαταλείφθηκε κατά τον 19ο αιώνα, κυρίως επειδή το έργο του αποδεικνυόταν αναξιόπιστο για την ιστορική ανασύνθεση του ελληνορωμαϊκού παρελθόντος. Εντούτοις ο ίδιος δεν ενδιαφερόταν τόσο για την ιστορική ακρίβεια, όσο για το χαρακτήρα και την ψυχολογία των ηρώων του, καθώς και για την ηθική διάσταση των πράξεών τους. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα το ενδιαφέρον για το έργο του Πλούταρχου ώς έναν βαθμό αναζωπυρώθηκε, ωστόσο περιορίστηκε κυρίως στην ακαδημαϊκή κοινότητα.






e-mail Facebook Twitter