Ποίημα για την καταστροφή της Λισαβόνας


Συγγραφέας : Voltaire, 1694-1778
Μεταφραστής : Φραγκόπουλος, Μίλτος
Εκδότης : Πόλις
Έτος έκδοσης : 2018
ISBN : 978-960-435-603-4
Σελίδες : 96
Κατηγορίες : Γαλλική ποίηση

12.00 € 8.28 €




Την 1η Νοεμβρίου 1755, στις εννέα και μισή το πρωί, η πόλη της Λισαβόνας συγκλονίζεται από ένα μεγάλο σεισμό που γίνεται αισθητός μέχρι τη Βενετία. Αμέσως εκδηλώνεται μια πυρκαγιά που θα διαρκέσει σχεδόν έξι ολόκληρες ημέρες. Λίγο μετά τις πρώτες δονήσεις, ένα τεράστιο κύμα κατακλύζει το λιμάνι, σαρώνοντας ανθρώπους και κατοικίες, γκρεμίζοντας ό,τι είχε απομείνει από την κάτω πόλη. Ο αριθμός των νεκρών υπολογίζεται στις δεκαπέντε χιλιάδες. Τα τρία τέταρτα της πόλης έχουν καταστραφεί. Ο σεισμός συνταράσσει τους λόγιους και τους φιλοσόφους σε όλη την Ευρώπη και προκαλεί μια καίρια αντιπαράθεση για τη δυστυχία και τη Θεία Πρόνοια, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τη φιλοσοφική αισιοδοξία (τον "οπτιμισμό"). Ο Βολταίρος μαθαίνει τι έχει συμβεί τρεις εβδομάδες αργότερα και γράφει το "Ποίημα για την καταστροφή της Λισαβόνας ή εξέταση του αξιώματος" "Όλα είναι καλά" (1756), στο οποίο καταθέτει τις σκέψεις του για τη μοίρα και για την ύπαρξη του κακού. Πράγματι, αν το κακό υπάρχει, η Θεία Πρόνοια δεν μπορεί να υπάρχει. Και τότε, ποιος ο λόγος να πιστεύουμε στο Θεό; Isabelle de Cours, από τον τόμο "Lumieres", έκδοση της Bibliotheque nationale de France (επιμ. Yann Fauchois, Thierry Grillet και Tzvetan Todorov)

Francois Marie Arouet (1694-1778). Έγινε γνωστός με το όνομα Voltaire επειδή δημοσίευσε το 1719 με αυτό το το ψευδώνυμο τον "Οιδίποδα", την πρώτη από τις συνολικά 27 τραγωδίες του. Αυτό ακριβώς το ψευδώνυμο έγινε σύμβολο του διαφωτισμού, της λογικής, της ανεκτικότητας και της ελευθερίας της σκέψης. Η ζωή του Βολταίρου είχε απρόβλεπτες μεταπτώσεις. Λόγω μιας σάτιρας που δημοσίευσε, βρέθηκε το 1717 για 11 μήνες φυλακισμένος στη Βαστίλη. Το 1719 έγινε αυλικός λογοτέχνης, αλλά το 1726 αναγκάστηκε να δραπετεύσει στην Αγγλία. Μετά την επιστροφή του απειλήθηκε πάλι με φυλάκιση, οπότε κατέφυγε το 1734 στην επαρχία της Λωραίνης (Lothringen). Από το 1750 ήταν εγκαταστημένος στην Αυλή του αυτοκράτορα Φρειδερίκου της Πρωσίας στο Πότσνταμ. Μετά από διαφωνίες με τον βασιλιά, έζησε από το 1755 στη Γενεύη και επέστρεψε στο Παρίσι μόλις το έτος που πέθανε. Αν και ήταν επιδέξιος συγγραφέας θεατρικών έργων, ιστορικών μελετών και έγραψε επίσης αξιόλογα ποιήματα καθώς και πνευματώδεις κριτικές, η φήμη του στηρίζεται κυρίως στις φιλοσοφικές εργασίες που δημοσίευσε. Ταυτόχρονα ήταν δε και φιλόσοφος με την παραδοσιακή έννοια, γιατί διατύπωσε ένα αυτόνομο φιλοσοφικό σύστημα. Οι στόχοι για τους οποίους αγωνιζόταν ο Βολταίρος, ήταν αυτοί των φιλελεύθερων αστών, οι οποίοι υπερασπίζονταν τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία και την ισότητα των ανθρώπων ενώπιον του νόμου, ενάντια στην αυθαιρεσία του φεουδαρχικού απολυταρχισμού. Δεν ήταν άθεος, όπως συχνά υποστηρίζεται, αφού ο ίδιος έγραφε ότι "τίποτα δεν δημιουργείται από το τίποτα" και ότι "υπάρχει ένας θεός και αυτός πρέπει να είναι δίκαιος". Ταυτόχρονα υποστήριζε όμως ότι "είναι αδύνατο ο πάνσοφος θεός να έχει κάνει νόμους για να τους παραβιάζει", καταφερόμενος έτσι κατά της θαυματολογίας του Χριστιανισμού, κατά της δεισιδαιμονίας και της θρησκοληψίας, πράγμα που τον έφερνε σε αντιπαλότητα με το ιερατείο που αξιοποιεί για ιδιοτελείς σκοπούς μέχρι των ημερών μας αυτές ακριβώς τις παρεκκλίσεις. Ο Βολταίρος διέβλεψε πολύ πριν από τον Μαρξ ότι η θρησκεία αξιοποιείται για τη δημιουργία "αντεστραμμένης συνείδησης" του κόσμου, με αποτέλεσμα να θεωρεί τον αγώνα και την κριτική κατά του ιερατείου και της θρησκευτικής πρακτικής σαν προϋπόθεση κάθε κοινωνικής κριτικής. Ο Βολταίρος πίστευε, αντίθετα με τον Μακιαβέλι και τον Λοκ, ότι "η ανθρώπινη φύση είναι καλή" και ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται καλοί, αλλά τους διαστρέφουν οι ανάγκες της ζωής. Ο μεγάλος φιλόσοφος θεωρείται από τους πνευματικούς πατέρες της γαλλικής επαναστάσεως.






e-mail Facebook Twitter