Πρόσωπα και σταθμοί, ορόσημα στην διαμόρφωση της θείας λατρείας

«Μήνυμα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου»: Σεβασμιώτατοι, Θεοφιλέστατοι, Αδελφοί Συμπρεσβύτεροι, Ελλογιμώτατοι κ.κ. Καθηγητές,  Μετ' ιδιαιτέρας χαράς απευθύνομαι προς πάντας τους προσφιλείς εκπροσώπους των Ιερών Μητροπόλεων, που συμμετέχουν εις το ΙΒ' Πανελλήνιον Λειτουργικόν Συνέδριον με θέμα "Πρόσωπα και Σταθμοί, ορόσημα στη διαμόρφωση της Θείας Λατρείας", το οποίον τελεί υπό την αιγίδα της Ιεράς Συνόδου [...]. Επιτρέψατέ μου να εκφράσω ολίγας σκέψεις, εισαγωγικού χαρακτήρος εις το λίαν ενδιαφέρον θέμα που αναπτύσσεται εις το Συνέδριον αυτό και αφορά εις την πλέον ζώσαν και σημαντικήν πτυχήν της πνευματικής ζωής εις την ιστορικήν της αποτύπωσιν, καθώς αύτη βιούται και κορυφούται δια του Μυστηρίου της Εκκλησίας, ενός Μυστηρίου μέσω του οποίου το φθαρτόν μεταστοιχειούται εις άφθαρτον και το χοϊκόν εις ουράνιον. Μέσα εις την Λαιρείαν βιούται η Βασιλεία του Θεού ως εναργής πραγματικότης, η οποία δι' αυτόν τον λόγον δεν περιορίζεται εις τας εσχατολογικάς της μόνον διαστάσεις. Εις την ιστορικήν και σωστικήν πορείαν του Σώματος του Χριστού, αυτής ταύτης της Εκκλησίας επαρουσιάσθησαν σημαντικοί θεοφόροι και θεοχαρίτωτοι προσωπικότητες, αι οποίαι έθεσαν την ιδικήν των σφραγίδα εις το καθ' όλα δυναμικόν και καθόλου στατικόν γεγονός της Θείας Λατρείας. Εμφανής ο ιστορικός χαρακτήρ του θέματος ωστόσον, αφ' ενός μεν η Λατρεία αποτελεί εις το διάβα της ιστορίας το πλέον αποκαλυπτικόν γεγονός, αφ' ετέρου δε η Εκκλησία δεν είναι "εκ του κόσμου τούτου", ζει όμως εν τω κόσμω. Ο λατρευτικός της λόγος παραμένει συνεκτικός δι' αυτό και βαθέως αποκαλυπτικός. Η αναλλοίωτος παρουσίασις όλου του Μυστηρίου της Θείας Οικονομίας. Η Θεία Λειτουργία δεν είναι προώθησις ανθρώπων εις εν στενόν πρόγραμμα, σχέδιον, αντίληψιν, απασχόλησιν ή αποστολήν. Η Θεία Λειτουργία είναι ελευθερία του ανθρώπου "ή Χριστός ημάς ηλευθέρωσεν" (Γαλ. 5,1). Κι ως γράφει και ο Άγιος Μάξιμος, μία εκ των προσωπικοτήτων σταθμών και οροσήμων εις την Θείαν Λατρείαν "ότι... του αισθητού κόσμου εστίν εικών η Αγία του Θεού Εκκλησία... ως ουρανόν μεν το θείον ιερατείον έχουσα, γην δε την ευπρέπειαν του ναού κεκτημένη" (Μυσταγωγία PG 91, 672 Α). Εις την λατρευτικήν στιγμήν χωρεί η αιωνιότης. Εις ένα Άγιον μαργαρίτην όλος ο Παράδεισος, ο Χριστός. Ως δε διαβάζομεν εις τον μεγάλον πεφωτισμένον Πατέρα του εβδόμου αιώνος, τον Άγιον Μάξιμον "Όλος γαρ ο νοητός κόσμος όλω τω αισθητώ μυστικώς τοις συμβολικοίς είδεσι τυπούμενος φαίνεται τοις οράν δυναμένοις" (PG 91, 669 C). "Μη τύπος αλλά πράγμα θυσίας η τελετή", ως μαρτυρεί μία άλλη μεγάλη πατερική φυσιογνωμία, ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας εις το έργον του, "Περί Θείας Λειτουργίας". Δι' αυτήν λοιπόν την θείαν και αποκαλυπτικήν θυσίαν, την ιστορικήν της εξέλιξιν αλλά και τους συγχρόνους λατρευτικούς προβληματισμούς αναμένομεν μετ' ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος τους λόγους πνευματικής οικοδομής αυτού του Συνεδρίου. Αφού λοιπόν εκ προοιμίου σας ευχαριστήσω, θα ήθελον να σας ευχηθώ καλήν συνέχειαν εις τας εργασίας του Λειτουργικού τούτου Συμποσίου.