Σε αναζήτηση του αστού

Στην παρούσα σειρά του Έρασμου έχει προηγηθεί μία από τις βασικές ερμηνευτικές εργασίες του Γκέοργκ Λούκατς για το έργο του Τόμας Μαν, το δοκίμιό του "Η τραγωδία της μοντέρνας τέχνης" που αναφέρεται κατά κύριο λόγο στο μυθιστόρημα Δόκτωρ Φάουστους. Η εργασία που δημοσιεύουμε σήμερα γράφτηκε επ' ευκαιρία των εβδομήντα χρόνων από τη γέννηση του Γερμανού μυθιστοριογράφου, δηλαδή, το 1945. Εδώ ο Λούκατς πιάνοντας την προσφιλή του θεματική της σχέσεως μεταξύ ιδεολογίας και μορφής στο μυθιστόρημα συναντά έναν από τους κύριους άξονες της προβληματικής που απασχόλησε τον Τόμας Μαν σε ολόκληρο σχεδόν το έργο του. Παρακολουθώντας την ιδεολογική εξέλιξη του ίδιου του Τόμας Μαν μέσ' από το παιχνίδι των αντιθέσεων και των εναλλαγών που παίζεται ανάμεσα στους πόλους "αστός" - "καλλιτέχνης" ο Λούκατς υποχρεώνεται και ο ίδιος να αναζητήσει την ουσία του "αστικού" στους αντίποδες του "καλλιτεχνικού" ("ανέμελου", "ανεύθυνου", "ελεύθερου", "μποέμικου πνεύματος". Ωστόσο, αναλογιζόμενος κανείς το ιστορικό παρελθόν του αστισμού θα διαπιστώσει ότι και αυτή ακόμη η ρομαντική αντίληψη η οποία αντιπαραθέτει το καλλιτεχνικό στο αστικό έχει "αστική" καταγωγή.