Το βιβλίο αυτό είναι καρπός της προσπάθειας κατανόησης μιας πολλαπλότητας ετερογενών συνθηκών που αφορούν στην εννοιολόγηση του φωτός και του σκότους, της ουτοπικής πόλης, του θανάτου και του απερίγραπτου Θεού στον βυζαντινό πολιτισμό. Κοινό στοιχείο και στις τέσσερις παραδειγματικές περιπτώσεις που αναλύονται εδώ είναι η αποκάλυψη μιας μη φανερώσιμης αλήθειας. Το βιβλίο αποτελεί το τρίτο και τελευταίο μέρος μιας τριλογίας, της οποίας τα δύο πρώτα μέρη είναι: "Ο Αντεστραμμένος Διόνυσος. Σχεδίασμα μιας σωματοθεωρίας αλγαισθητικού καταναγκασμού" (Σμίλη, Αθήνα 2011) και η "Αναχωρά(-η)ση. Μορφές ετερότητας στον βυζαντινό πολιτισμό" (Σμίλη, Αθήνα 2014). Ο πυρήνας αυτού του τρίτου μέρους αφορά στην πραγμάτευση των αντιθετικών διπόλων φωτεινότητα-σκοτεινότητα, πραγματικό-ουτοπικό, φθαρτό γήινο-θείο αιώνιο, αποκεκαλυμμένο-αποκεκρυμμένο, ως συγκροτητικών στοιχείων της βυζαντινής ταυτότητας.
Ο Χρήστος Δ. Μεράντζας είναι Λέκτορας στο Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος & Νέων Τεχνολογιών όπου διδάσκει Ιστορία των Πολιτισμών. Έχει κάνει σπουδές Αρχαιολογίας στα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων, Louvain-la-Neuve (Βέλγιο) και Paris Ι (Γαλλία). Είναι διδάκτορας Βυζαντινής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και μεταδιδάκτορας του ιδίου Πανεπιστημίου. Έχει διατελέσει υπότροφος του Κοινωφελούς Ιδρύματος "Λίλιαν Βουδούρη" και της Βελγικής Κυβέρνησης. Έχει εργαστεί στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού και στο Εργαστήριο Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας). Διδάσκει, ως επισκέπτης καθηγητής, στο Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας, Λογοτεχνίας & Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Αργυροκάστρου (Αλβανία) το μάθημα Πολιτισμική θεωρία. Είναι επίσης μέλος ΣΕΠ στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Το συγγραφικό του περιλαμβάνει τις ακόλουθες μελέτες: 1. "Η εικονογράφηση των Αίνων στη μεταβυζαντινή μνημειακή ζωγραφική του ελλαδικού χώρου (16ος-18ος αι.). Η συμβολική θεώρηση της έννοιας του χρόνου στην Οικουμένη και στο Σύμπαν", Κέντρο Ερευνών Παράδοσης και Πολιτισμού & Εκδόσεις Ολκός, Ιωάννινα 2005 (διδακτορική διατριβή), 2. "A Treasured Memory. Ecclesiastical Silver from Late Ottoman Istanbul in the Sevgi GonulCollection", έκδ. Vehbi Koc Foundation, Istanbul 2006 (σε συνεργασία με την ερευνήτρια στο CNRS (Γαλλία), δρ. Brigitte Pitarakis), 3. "Ο τόπος της αγιότητας και οι εικόνες του. Παραδείγματα ανάγνωσης της τοπικής ιστορίας της Ηπείρου κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο", Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 2007 (μεταδιδακτορική έρευνα). Έχει μεταφράσει στα ελληνικά, από τα γαλλικά, τα βιβλία των: Φρανσουάζ Φροντιζί-Ντυκρού, "Ο Δαίδαλος. Η μυθολογία του τεχνίτη στην αρχαία Ελλάδα", εκδ. Ολκός, Αθήνα 2002, Πιερ Βιντάλ-Νακέ, "Ο θρυμματισμένος καθρέφτης. Αθηναϊκή τραγωδία και πολιτική", εκδ. Ολκός, Αθήνα 2003, Πιερ Βιντάλ-Νακέ, "Η Ατλαντίδα. Μικρή ιστορία ενός πλατωνικού μύθου", εκδ. Ολκός, Αθήνα 2006. Έχει επίσης μεταφράσει στα ελληνικά από τα αγγλικά μέρος του συλλογικού τόμου των Γ. Οικονομάκη-Παπαδοπούλου, Br. Pitarakis, Κ. Λοβέρδου-Τσιγαρίδα, "Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου. Εγκόλπια", Άγιον Όρος 2000. Έχει συμμετάσχει με ανακοινώσεις σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά συνέδρια. Έχει συνδιοργανώσει με τον καθηγητή Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Β. Νιτσιάκο το Α΄ Επιστημονικό Συνέδριο για τα Τζουμέρκα με θέμα: "Ο Τόπος, η Κοινωνία, ο Πολιτισμός. Διάρκειες και Τομές" (23-25 Ιουνίου 2006) και επιμεληθεί την έκδοση των Πρακτικών. Έχει επίσης οργανώσει την επιστημονική ημερίδα με θέμα: "Όψεις του οθωμανικού πολιτισμού στα Βαλκάνια και την Ήπειρο" (11 Δεκεμβρίου 2006). Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικές περιοδικές εκδόσεις. Η τρέχουσα ερευνητική του δραστηριότητα εστιάζει στη μελέτη της πολιτισμικής ιστορίας του σώματος με έμφαση στη μετάβαση από τον αρχαίο ελληνικό στον βυζαντινό κόσμο.
