Η "Σοσιαλιστική δημοκρατία και δικτατορία του προλεταριάτου" είναι ένα θέμα που απασχόλησε και απασχολεί τους κομμουνιστές όλου του κόσμου, με διάφορες διακυμάνσεις, κατά καιρούς, αλλά που ποτέ δεν έπαψε ν' αποτελεί ένα από τα πιο φλέγοντα θέματα συζητήσεων, αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων τόσο στο εσωτερικό του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος όσο και μεταξύ των επαναστατών μαρξιστών αφενός και των υπερασπιστών του καπιταλιστικού συστήματος και της αστικής δημοκρατίας αφετέρου.
Οι υπερασπιστές της αστικής δημοκρατίας έχουν κάθε λόγο να μισούν, να συκοφαντούν και να επιτίθενται στη δικτατορία του προλεταριάτου, αφού είναι το καθεστώς που βάζει τέρμα στην εξουσία και το κράτος τους, στην εκμετάλλευση και στην καταπίεση, στη δικτατορία του κεφαλαίου και στην ψευδεπίγραφη δημοκρατία τους. Λίγο-πολύ τα ίδια ισχύουν και για τους σοσιαλδημοκράτες, και αργότερα για τους ευρωκομμουνιστές και γενικότερα για κάθε είδους ρεφορμιστές, που θεωρούν την αστική δημοκρατία, τους αστικούς θεσμούς και το κράτος ουδέτερα και πάνω από τις τάξεις και την πάλη των τάξεων.
Οι σταλινικοί και τα συγγενικά τους ρεύματα προξένησαν τη μεγαλύτερη ζημιά και σκόρπισαν τεράστια σύγχυση στο εργατικό κίνημα γύρω από την έννοια και το περιεχόμενο της δικτατορίας του προλεταριάτου. Γιατί συνέδεσαν τα αυταρχικά, ανελεύθερα, μονοκομματικά και δικτατορικά καθεστώτα του πρώην "υπαρκτού σοσιαλισμού" με τη δικτατορία του προλεταριάτου, όπως την σκιαγράφησαν όλοι οι κλασικοί μαρξιστές: Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Λούξεμπουργκ, Τρότσκι κλπ.
Η άνοδος των αγώνων και κυρίως η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, επανέφεραν τη συζήτηση για το σοσιαλισμό και τη δικτατορία του προλεταριάτου (βέβαια σε περιορισμένη κλίμακα ακόμη), που ωστόσο παρά το προχώρημα που έχει γίνει σε πολλούς αγωνιστές και τάσεις του εργατικού κινήματος, παρουσιάζει πολλές αδυναμίες, ελλείψεις και σημαντικά λάθη. Πιστεύουμε ότι η έκδοση της απόφασης της 4ης Διεθνούς θα συμβάλλει και θα διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό ώστε να τεθεί η συζήτηση σε μια ορθή βάση.
