"Ήταν απλοί άνθρωποι σαν κι εμάς. Θέλανε να δουλέψουν τα χωράφια τους. Δεν ήταν ήρωες. Ήρωες ήταν οι γυναίκες και τα παιδιά τους που ζήσανε χωρίς αυτούς."
Από το μνημείο εκτελεσθέντων στον 'Αγιο Γεώργιο Λευκογείων Κάτω Νευροκοπίου.
"Εμένα δεν με ενδιαφέρει αν ήταν προβοκάτσια ή όχι. Εμείς φτιάχναμε αγώνα και πιστεύαμε."
Βαγγέλης Σιμιτσής, αντάρτης από τη Χωριστή Δράμας το 1941.
Το βιβλίο αυτό των συγγραφέων Δημήτρη Πασχαλίδη και Τάσου Χατζηαναστασίου εμπλουτίζει σημαντικά τη δραμινή ιστορική βιβλιογραφία και δίνει μια πειστική απάντηση στο πιο καίριο ερώτημα της σύγχρονης ιστορίας της Δράμας, κατά πόσο δηλαδή η εξέγερση κατά των Βουλγάρων κατακτητών, που ξέσπασε στο νομό περί τα τέλη Σεπτεμβρίου 1941, ήταν ένα αυθεντικό επαναστατικό κίνημα ή αποτέλεσμα βουλγαρικής υποκίνησης. Οι συγγραφείς περιγράφουν με νηφαλιότητα την πορεία της εξέγερσης από την αρχή ως το τέλος της και απορρίπτουν με τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία το ενδεχόμενο της προβοκάτσιας, θεωρώντας το κίνημα ως μια ηρωική μεν, αλλά εντελώς απονενοημένη ενέργεια τοπικών στελεχών του ΚΚΕ. Ενέργεια η οποία προκάλεσε τα απηνή αντίποινα των βουλγαρικών αρχών κατοχής και τη μαζική εξόντωση εκατοντάδων αθώων στους νομούς Δράμας, Σερρών και Καβάλας. Σημαντικό μέρος του βιβλίου αποτελούν οι "Πίνακες των θυμάτων" που καταρτίστηκαν ύστερα από μακροχρόνια συστηματική έρευνα και παρέχουν ακριβέστατες πληροφορίες για τα 2.140 θύματα των βουλγαρικών αντιποίνων, τα οποία έχουν μέχρι στιγμής εντοπιστεί.
Το βιβλίο έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών με το Βραβείο Ελένης και Πάνου Ψημένου για το 2004.
Ο Δημήτρης Πασχαλίδης γεννήθηκε στη Χωριστή Δράμας το 1936. Σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Αλεξανδρούπολης. Το 1959 διορίστηκε ως δάσκαλος και υπηρέτησε σε σχολεία του νομού Δράμας. Μετεκπαιδεύτηκε για δυο χρόνια στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και στο Μαράσλειο Διδασκαλείο Αθηνών. Από το 1984 και μέχρι το 1990, οπότε αποχώρησε από την υπηρεσία, εργάστηκε ως σχολικός σύμβουλος πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην πρώτη περιφέρεια Νομού Δράμας. Δημοσίευσε στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο πολλά άρθρα παιδαγωγικού, λαογραφικού και ιστορικού περιεχομένου. Ασχολείται με την τοπική ιστορία και λαογραφία της γενέτειράς του και ιδιαίτερα με τις τρεις βουλγαρικές κατοχές στην Ανατολική Μακεδονία. Ήδη, για την πρώτη βουλγαρική κατοχή (1912-1913) έχει δημοσιεύσει ιστορική μελέτη με τίτλο " Η Χωριστή (Τσιατάλτζια) κατά την περίοδο 1912-1913 και ο μητροπολίτης Αγαθάγγελος", περ. "Ηχοσημειώσεις" τ. 2, Δράμα, 1993. Στη δεύτερη βουλγαρική κατοχή αναφέρεται το βιβλίο του "Η Χωριστή Δράμας κατά τη δεύτερη βουλγαρική κατοχή της Ανατολικής Μακεδονίας" (1916-1918), έκδοση κοινότητας Χωριστής, Δράμα, 1998. Παράλληλα μελετά και επεξεργάζεται εδώ και πολλά χρόνια τον Κώδικα της Τσιατάλτζιας, για τον οποίο έχει δημοσιευτεί μελέτη με τίτλο "Ο Κώδικας της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητος Τσιατάλτζιας (Χωριστής Δράμας) 1842-1916. Περιγραφή και σύντομη επισκόπηση", στα πρακτικά της Γ' Επιστημονικής Συνάντησης "Η Δράμα και η περιοχή της- Ιστορία και πολιτισμός", έκδοση Δ.Ε.Κ.ΠΟ.Τ.Α., Δράμα 2002.
Μη Διαθέσιμο
