Τα εργοστασιακά συμβούλια και το κράτος της εργατικής τάξης

Δεν μιλώ ποτέ για την αρνητική πλευρά της ζωής μου, πρώτ' απ' όλα γιατί δε θέλω να παραπονιέμαι· ήμουν ένας μαχητής που δε στάθηκε τυχερός στην άμεση πάλη κι οι μαχητές δεν μπορούν και δεν πρέπει να ελεεινολογούν τη μοίρα τους επειδή πάλαιψαν όχι γιατί τους εξανάγκασε κανείς, αλλά γιατί το θέλησαν οι ίδιοι συνειδητά. Το όνομα το Γκράμσι, έγινε στους κόλπους του εργατικού και προοδευτικού κινήματος, σταθερό σημείο αναφοράς σε Ανατολή και Δύση, στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Λατινική Αμερική και την Ιαπωνία. Παντού υπογραμμίζεται ο πλούτος των εφαρμογών και η ευρύτητα των θεμάτων της αντίληψής του και η πρωτοτυπία μιας τοποθέτησης όπου η σχέση ανάμεσα στην δράση, στην θέληση των ανθρώπων και των αντικειμενικών συνθηκών, καθορίζεται χωρίς δογματισμούς και χωρίς εμπειρισμούς. Το να διαβάσει κανείς ιστορικά τα πολιτικά κείμενα του Γκράμσι, δεν σημαίνει ότι θέλει να μειώσει την ορμητική τους επικαιρότητα. Αντίθετα. Σημαίνει να κατανοήσει τα κύρια αίτια μιας ζωντανής μεθόδου, να αναγνωρίσει και να εξετάσει ένα θέμα ανανέωσης του κινήματος, μιαν αναζήτηση γύρω από τις κινητήριες δυνάμεις της αλλαγής ενός κόσμου που εξακολουθεί να παραμένει άδικος και στις μέρες μας. Για την ζωή της χώρας του, για τους αγώνες των λαϊκών τάξεων, ο Γκράμσι υπήρξε εξαιρετικός μάρτυρας. Όμως δεν είναι αυτός ο τελευταίος λόγος για την σπουδαιότητα των κειμένων του. Αυτά τα κείμενα προσφέρουν πολύτιμο υλικό για την ιστορία του εργατικού κινήματος, πηγή και συνάμα ερμηνευτικό σχήμα, για τις δύσκολες μάχες του μέλλοντος. Η αξία τους παραμένει διαχρονική, αφού, κατά κοινήν ομολογία, η μεγάλη προσωπική δύναμη, η σφραγίδα του λόγου του Γκράμσι, τα καθιστά ένα κλασικό έργο της παγκόσμιας πολιτικής φιλολογίας.