Ο λόρδος Robert Curzon (Κάρζον, ή Κώρζον και Κούρζων στην παλαιότερη ελληνική βιβλιογραφία) είναι ένας από τους πιο γνωστούς δυτικοευρωπαίους ταξιδιώτες και συλλέκτες χειρογράφων του περασμένου αιώνα. Τα βιβλία του για τα ταξίδια στις χώρες και τα μοναστήρια της Ανατολής διαβάστηκαν στην εποχή του πάρα πολύ και είχαν αλλεπάλληλες εκδόσεις. Η επίσκεψη του Curzon στα μοναστήρια των Μετεώρων, το 1834, και η συναρπαστική αφήγησή του, που περιλαμβάνεται στο περίφημο βιβλίο του "Visits to the Monasteries in the Levant" ("Επισκέψεις στα μοναστήρια της Ανατολής", Λονδίνο 1849), έχει προκαλέσει μέχρι σήμερα το ενδιαφέρον πολλών μελετητών και έχουν δει το φως της δημοσιότητας αρκετές σχετικές μελέτες. Παρά ταύτα δεν είχε μεταφραστεί και εκδοθεί το βιβλίο αυτό στην Ελλάδα.
Ο Φ.Ι.ΛΟ.Σ., ο οποίος στους σκοπούς του έχει και τη διερεύνηση όλων των πτυχών της ιστορίας της ευρύτερης περιοχής Τρικάλων, αποφάσισε και ενέταξε στη σειρά των εκδόσεών του την ελληνική μετάφραση, με σχόλια, του τμήματος εκείνου του εν λόγω βιβλίου, που αναφέρεται στα Μετέωρα, αλλά και της εκτενούς εισαγωγής του, η οποία παρουσιάζει γενικότερο ενδιαφέρον.
Επιχειρώντας μια σύντομη αναφορά στη ζωή, τη δράση και το έργο του συγγραφέα, επισημαίνουμε τα εξής: Ο λόρδος Curzon υπήρξε πράγματι ένας δυναμικός κυνηγός παλαιών χειρογράφων και διέθετε ως προσωπικά προσόντα αρκετό κουράγιο, σπάνια εξυπνάδα και αξιοθαύμαστη αντοχή. Χρησιμοποίησε μεγάλη διπλωματία για να πείσει τους μοναχούς να του πουλήσουν χειρόγραφα αξίας. Κατάφερε έτσι να συγκεντρώσει 127 συνολικά χειρόγραφα, τα οποία σήμερα φυλάσσονται στο Βρετανικό Μουσείο. Τα βιβλία του Curzon, όταν πρωτοκυκλοφόρησαν τον περασμένο αιώνα, διαβάστηκαν περισσότερο για την ενδιαφέρουσα και ζωντανή αφήγηση, καθώς και για τις ωραίες εικόνες από τη ζωή της Ανατολής, παρά για τις επιστημονικές παρατηρήσεις του συγγραφέα τους. Πράγματι οι συναρπαστικές περιγραφές τόπων και οι χαρακτηρισμοί προσώπων και καταστάσεων αιχμαλωτίζουν και σήμερα τον αναγνώστη. Το ταξίδι του Curzon από την Ηγουμενίτσα ως τα Μετέωρα παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. [...]
Η ολοκλήρωση της συγγραφής του βιβλίου από τον Curzon πρέπει να έγινε μετά τον Νοέμβριο του 1848, ενώ η πρώτη έκδοσή του πραγματοποιήθηκε τον επόμενο χρόνο. Εκφράζουμε την ελπίδα ότι η παρούσα έκδοση θα αποτελέσει ένα χρήσιμο βοήθημα για όσους ασχολούνται με τη μελέτη της ιστορίας της περιόδου της Τουρκοκρατίας (γενικότερα) αλλά και της ιστορίας του μετεωρίτικου μοναχισμού (ειδικότερα).
(από το προλογικό σημείωμα του Φ.Ι.ΛΟ.Σ. Τρικάλων, 6 Φεβρουαρίου 1995)
Ο λόρδος Robert Curzon (Ρόμπερτ Κάρζον, Κώρζον ή Κούρζων κατά την παλαιότερη ελληνική βιβλιογραφία) ο νεώτερος γεννήθηκε το 1810. Ήταν δευτερότοκος γιος του υποκόμη Assheton (Άστον) και της βαρόνης de la Zouche. Φοίτησε στα κολέγια Charterhouse και Christ Church της Οξφόρδης χωρίς να πάρει δίπλωμα. Το 1831 εισήλθε στη Βουλή των Κοινοτήτων ως βουλευτής του Clitheroe. Έναν χρόνο αργότερα εγκατέλειψε την πολιτική. Έφερε τον τίτλο του βαρόνου του Zouche. Το 1850 παντρεύτηκε με την Emily Julia Horton και το 1854 έγινε μέλος της Εταιρείας των Βιβλιοφίλων, η οποία είχε ιδρυθεί έναν χρόνο νωρίτερα. Έκτοτε ασχολήθηκε με τον εμπλουτισμό τής συλλογής του με ανατολικά χειρόγραφα. Από το 1833 άρχισε μεγάλα ταξίδια στις χώρες της εγγύς Ανατολής και επισκέφθηκε την Αίγυπτο, του Αγίου Τόπους και την Ελλάδα (ελεύθερη και τουρκοκρατούμενη). Το 1837 επισκέφθηκε τα Μετέωρα και το Άγιο Όρος. Σκοπός του ταξιδιού του ήταν να βρει και να αγοράσει παλαιά χειρόγραφα. Τις εντυπώσεις του από τα ταξίδια αυτά τις εξέδωσε το 1849. Οι αφηγήσεις του Curzon άρεσαν πολύ και παρακίνησαν και άλλους να ταξιδεύσουν για την εύρεση και αγορά χειρογράφων, τα οποία μετέφεραν σε βιβλιοθήκες της Ευρώπης, όπου φυλάσσονται σήμερα. Τα βιβλία και χειρόγραφα που συγκέντρωσε κατατέθηκαν από τον γιο του στο Τμήμα Χειρογράφων του Βρετανικού Μουσείου.
Το 1841 διορίστηκε ακόλουθος στην Αγγλική πρεσβεία της Κωνσταντινούπολης, όταν εκεί ήταν πρέσβης ο Sir Stratford Canning ενώ το 1843 ορίστηκε μέλος της επιτροπής για τον καθορισμό των τουρκοπερσικών συνόρων. Απεβίωσε τον Αύγουστο του 1873.
Εξέδωσε τα βιβλία:
- "Visit to the Monasteries in the Levant" ("Επισκέψεις στα μοναστήρια της Ανατολής"), Λονδίνο 1849
- "Account of the Most Celebrated Libraries of Italy" ("Περιγραφή των πιο ονομαστών βιβλιοθηνών της Ιταλίας"), Λονδίνο 1854
- "Armenia" ("Αρμενία"), Λονδίνο 1854
Δημοσίευσε συνεργασίες στο περιοδικό "Miscellanies" ("Διάφορα") της Εταιρείας των Βιβλιοφίλων και στον τόμο "The Lay of the Purple Falcon" ("Τραγούδι του πορφυρού γερακιού"), 1847.
Μη Διαθέσιμο
