Στην αφετηρία του έργου αυτού βρίσκεται οπωσδήποτε η περίφημη μελέτη Homo ludens -όμως ο Caillois απομακρύνεται γρήγορα από τον Huizinga για να επιχειρήσει τη δική του εξερεύνηση στο παιγνιακό σύμπαν. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου προτείνεται, με ιδιαίτερα πειστικό τρόπο, μία συστηματική κατάταξη των παιγνιδιών και εντοπίζονται οι παράγοντες και οι αρχές που διέπουν αυτή την, τόσο τυπική, ανθρώπινη δραστηριότητα. Εξετάζεται, επίσης, η διάχυση του παιγνιακού πνεύματος στη "σοβαρή" ζωή -τέλος, συζητούνται οι προγενέστερες απόψεις σχετικά με την καταγωγή, τη βαρύτητα και την ειδική σημασία που αποκτούν τα παιγνίδια μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο. Στο δεύτερο μέρος, επιχειρείται μια νέα προσέγγιση ("με βάση τα παιγνίδια") της εξέλιξης του ανθρώπινου πολιτισμού. Ειδικότερα ο Caillois προσπαθεί να ερμηνεύσει κάτω από αυτό το πρίσμα το πέρασμα από τις λεγόμενες πρωτόγονες κοινωνίες (όπου βασιλεύουν, ακριβώς, "η μάσκα και ο ίλιγγος" του υπότιτλου) στον καθεαυτό ιστορικό πολιτισμό.
