Τα τσελιγκάτα Σαρακατσάνων και Βλάχων

[...] Λίγα λόγια για το βιβλίο: η ανάγκη αντιμετώπισης των προβλημάτων της κτηνοτροφίας, οδήγησε τους ποιμένες στην επινόηση τρόπου συνεργασίας τους μ' έναν άτυπο συνεταιρισμό, γνωστό στην εποχή μας με την ονομασία "Τσελιγκάτο". Αυτή η απλή οργάνωση αγαθών ποιμένων για ειρηνική παραγωγή διέθετε τόσο δυναμισμό, ώστε διατηρήθηκε επί χιλιετίες αναλλοίωτη, μ' όλες τις πολεμικές αναστατώσεις και μ' όλες τις κοινωνικές διαφοροποιήσεις που μεσολάβησαν, παρέχοντας συνεχώς στην κοινωνία τον κύριο όγκο κτηνοτροφικών ειδών. Έτσι, το Τσελιγκάτο ανήκει στα συλλογικά εκείνα όργανα που επινόησε ο άνθρωπος για την κοινωνική παραγωγή. Τα τσελιγκάτα, όμως, που υπήρχαν στον ελληνικό χώρο διαδραμάτισαν και έναν επιπλέον ρόλο: υπήρξαν στήριγμα του ένοπλου αγώνα σε όλες τις δοκιμασίες του Έθνους, και κυρίως στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Τα Τσελιγκάτα διατηρούσαν στους κόλπους τους το ανυπότακτο πνεύμα. Πρόσφεραν οπλαρχηγούς, παλικάρια, περίθαλψη, πληροφορίες, εφόδια και γενικά όλες εκείνες τις υπηρεσίες που εξασφαλίζει σε τακτικό στρατό το εκάστοτε οργανωμένο κράτος, χωρίς να ανατεθεί στα Τσελιγκάτα τέτοια αποστολή από κανέναν. Για τον ελληνισμό, λοιπόν, το Τσελιγκάτο υπήρξε τροφός στις δοκιμασίες του και στις πολεμικές του περιπέτειες. Μ' αυτήν την δεύτερη ιδιότητά του το Τσελιγκάτο κατατάσσεται στα συλλογικά εκείνα όργανα που στήριξαν τον ελληνισμό στον μεγάλο του αγώνα. Οι ναοί, τα μοναστήρια, τα "κρυφά" ή φανερά σχολεία, οι δημογεροντίες στα χωριά, οι συντεχνίες στις πόλεις, τα αρματολίκια στα βουνά είναι μερικά από τα όργανα που είχε στην διάθεσή του ο ελληνισμός για την σφυρηλάτηση των εθνικών δυνάμεων στην διάρκεια της μακράς δουλείας του. Σ' αυτά πρέπει να τοποθετεί και το Τσελιγκάτο. (από τον πρόλογο του συγγραφέα)