Τζαμιά, τεκέδες και τουρμπέδες στο νομό Χανίων

Τα οθωμανικά μνημεία -θρησκευτικά και κοσμικά- ανήκουν στην πολιτισμική κληρονομιά του τόπου μας. Μια κληρονομιά με παραμέτρους που αγγίζουν την ιστορία και την εθνική μας ταυτότητα, το φυσικό και δομημένο περιβάλλον και το μέλλον του στον τόπο μας και την εθνική και τοπική οικονομία. Η παρούσα εργασία, αν και προϊόν πολυετούς έρευνας, ασφαλώς δεν καλύπτει πλήρως το αντικείμενο των θρησκευτικών μουσουλμανικών μνημείων στα Χανιά ή των μνημείων που χρησιμοποιήθηκαν από τους μουσουλμάνους για τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Αποτελεί όμως μια πρώτη προσπάθεια συγκέντρωσης διάσπαρτου υλικού, πληροφοριών -κάποιες από τις οποίες ήταν προφορικές- καθώς και οπτικού υλικού που είχα την ευκαιρία να συγκεντρώσω τα τελευταία 20 χρόνια. Τα μουσουλμανικά μνημεία των Χανίων είναι ένα κλάσμα του συνόλου που υπήρχε κάποτε στην Κρήτη και γενικώτερα στον Ελλαδικό χώρο, που αποτελούσε τις δυτικές επαρχίες της Οθωμανικής επικράτειας. Με εξαίρεση εκείνα που χρησιμοποιούνται ακόμα από τους μουσουλμάνους (στη Θράκη, τη Ρόδο και την Κω), τα περισσότερα βρέθηκαν στο στόχαστρο μιας ιδιόρρυθμης πολιτισμικής βεντέτας μεταξύ των δύο λαών (Ελλήνων και Τούρκων) όπως και τα αντίστοιχα χριστιανικά μνημεία της Ανατ. Θράκης και κυρίως της Μικράς Ασίας, που είχαν και τις σημαντικότερες απώλειες. Παρά τις όποιες παλινδρομίσεις, αυτό φαίνεται να αλλάζει στις μέρες μας, προς όφελος όχι μόνο των δύο λαών και της εθνικής τους αυτογνωσίας, μα και του παγκόσμιου πολιτισμού. Ελπίζω τα μνημεία αυτά να τύχουν πιο ενδελεχούς μελέτης μελλοντικά, κάτι που θα βοηθήσει και την περαιτέρω καλλιέργεια των αισθητικών μας κριτηρίων...