Το δικαίωμα του κατηγορούμενου στην εξέταση μαρτύρων κατηγορίας

Το έργο «Το δικαίωμα του κατηγορουμένου στην εξέταση μαρτύρων κατηγορίας» στοχεύει στην ανάλυση της επίδρασης στην ελληνική ποινική δίκη της νομολογίας του ΕΔΔΑ για το ως άνω δικαίωμα (άρθρο 6 παρ. 3δ΄ ΕΣΔΑ), με δεδομένο ότι αυτό –μέχρι την τροποποίηση του άρθρου 171 παρ. 1 στοιχ. δ΄ ΚΠΔ διά του Ν 3904/2010– δεν αναφερόταν ρητά στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Στην αρχή του έργου παρουσιάζεται η ιστορική διαδρομή της εξέλιξης του δικαιώματος στα κεντροευρωπαϊκά δίκαια, η αντίστοιχη εξέλιξη στα common law συστήματα (Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ), ενώ εν συνεχεία παρουσιάζεται η θέση του δικαιώματος αντιπαράθεσης στα ισχύοντα ηπειρωτικά και στα common law συστήματα ποινικής δίκης. Μετά τη θεωρητική ανάλυση, παρουσιάζεται η νομοθετική αποτύπωση του κανόνα hearsay στο νόμο Criminal Justice Act 2003, δηλαδή οι διατάξεις του νόμου που περιέχουν τον κανόνα και τις εξαιρέσεις του. Η σκιαγράφηση του χαρακτήρα του δικαιώματος αντιπαράθεσης στα common law συστήματα συμπληρώνεται με την παρουσίαση των σημαντικότερων αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, όπου και αναλύεται ο αυτόνομος χαρακτήρας του δικαιώματος λόγω της συνταγματικής κατοχύρωσής του.

Στη συνέχεια εξετάζεται το δικαίωμα αντιπαράθεσης στη νομολογία του ΕΔΔΑ. Συγκεκριμένα, παρουσιάζεται το πεδίο εφαρμογής του δικαιώματος και το περιεχόμενό του, ειδικότερα δε οι δικαιούμενοι σε άσκηση, ο τρόπος εξέτασης του μάρτυρα και η έκταση εξέτασής του. Επιπλέον, προσδιορίζονται οι περιπτώσεις παραίτησης και απώλειας του δικαιώματος και οι περιορισμοί του δικαιώματος στο παράδειγμα των απόντων μαρτύρων.

Ακολούθως σκιαγραφείται η αναγνώριση και κατοχύρωση του δικαιώματος αντιπαράθεσης στην ελληνική ποινική δίκη. Η ανάλυση επικεντρώνεται, πρώτον, στο εάν ο περιορισμός του δικαιώματος αντιπαράθεσης που προκύπτει από το άρθρο 365 ΚΠΔ και αφορά στην ανάγνωση των προδικαστικών καταθέσεων των απόντων μαρτύρων στο ακροατήριο είναι συμβατός με τη νομολογία του ΕΔΔΑ για τη φύση και τους περιορισμούς του δικαιώματος αντιπαράθεσης και, δεύτερον, εφόσον υπάρχουν αποκλίσεις, πώς η ερμηνεία του δικαιώματος μπορεί να ενταχθεί στην ελληνική ποινική δίκη. Ακολουθεί η διατύπωση προτάσεων de lege ferenda, οι οποίες αποσκοπούν στο να εισηγηθούν νομοθετικά εργαλεία διά των οποίων το δικαίωμα αντιπαράθεσης, όπως έχει ερμηνευθεί από τη νομολογία του ΕΔΔΑ, θα ενσωματωθεί στην ελληνική ποινική δίκη. Τέλος, εξετάζονται οι ρυθμίσεις του ΚΠΔ για τους ευάλωτους μάρτυρες και οι λοιπές νομοθετικές διατάξεις για τους ανώνυμους μάρτυρες. Το έργο συμπληρώνεται με βιβλιογραφία και αλφαβητικό ευρετήριο.