«Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι για πρώτη φορά στον αγώνα μας κατά του Σιωνισμού η Δύση φαίνεται έτοιμη να ακούσει τη δική μας πλευρά της ιστορίας», προτείνει ο Έντουαρντ Σαΐντ προς το τέλος αυτού του βιβλίου. «Επομένως, πρέπει να μιλήσουμε. Πρέπει να σταθούμε στο διεθνές θέατρο που δημιουργήθηκε από τον αγώνα μας κατά του Σιωνισμού και εκεί πρέπει να διαδώσουμε το μήνυμά μας δραματικά».
Όταν ο Σαΐντ έγραψε αυτά τα λόγια το 1979, οι πρώτες ρωγμές μόλις άρχιζαν να εμφανίζονται στο τεράστιο τείχος της δυτικής άρνησης για την Παλαιστίνη. Για τον Σαΐντ, ο παλαιστινιακός αγώνας αφορά πάνω απ' όλα την εκπροσώπηση: είναι ταυτόχρονα ένα κίνημα για το δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού να εκπροσωπείται στις δικές του αφηγήσεις και για το δικαίωμά του στην πολιτική αυτοεκπροσώπηση σε ένα δημοκρατικό και κοσμικό κράτος στο οποίο μπορεί να επιστρέψει και να ανήκει πραγματικά. Δεκαετίες αποικιακής κυριαρχίας που ακολουθούνται από καταστολή, αναγκαστική εξορία, στρατιωτική κατοχή και απαρτχάιντ έχουν αρνηθεί - και συνεχίζουν να αρνούνται - το δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού στην αυτοεκπροσώπηση, το δικαίωμά του να εκπροσωπεί τον εαυτό του με τη δική του φωνή, να λέει τη δική του πλευρά της ιστορίας, είτε σε μυθοπλασία και άρθρα εφημερίδων είτε στη διεθνή πολιτική και στις διαπραγματεύσεις.
Για χρόνια, αυτή η άρνηση να ακουστούν οι Παλαιστίνιοι/ες διατηρήθηκε από το σιωνιστικό κίνημα και τελικά από το σιωνιστικό κράτος και από τις δυτικές δυνάμεις που υποστηρίζουν τον Σιωνισμό, και, μάλιστα, από τους δυτικούς εκδότες και συντάκτες εφημερίδων. Ένας λόγος για τον οποίο Το ζήτημα της Παλαιστίνης είναι τόσο σημαντικό, στην πραγματικότητα, είναι ότι η εμφάνισή του σηματοδότησε για πρώτη φορά μια έγκυρη παλαιστινιακή φωνή - γραμμένη σε εξίσου έγκυρα αγγλικά - που βρήκε τον δρόμο της σε ένα ευρύ δυτικό κοινό. Πολλές άλλες παλαιστινιακές αφηγήσεις στα αγγλικά έχουν εμφανιστεί από τότε, αλλά αυτό είναι το βιβλίο που άνοιξε τον δρόμο και με την παρούσα αναθεωρημένη έκδοση και τις σημερινές εξελίξεις, δεν έχει ξεπεραστεί ακόμη.
Ποιός μπορεί να διεκδικήσει το δικαίωμα να εκπροσωπεί και ποιός υποβιβάζεται στον ρόλο του εκπροσωπούμενου; Ποιός έχει φωνή και ποιός είναι καταδικασμένος στη σιωπή; Ποιός έχει δράση και ποιός υποβιβάζεται στο καθεστώς ενός αντικειμένου που πρέπει να κυβερνηθεί; Όπως δείχνει ο Σαΐντ σε αυτές τις σελίδες, ο Σιωνισμός προέκυψε από και εξαρτιόταν από τον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό (και συνεχίζει να εξαρτάται από την αμερικανική νεοαποικιακή δύναμη μέχρι σήμερα).
Οι πρώτοι σιωνιστές ηγέτες κατέστησαν σαφές ότι, ως λευκοί Ευρωπαίοι άνδρες, στάθηκαν δίπλα-δίπλα με διάφορους Ευρωπαίους αποικιακούς διοικητές ενάντια στον ανατολίτικο ιθαγενή Παλαιστίνιο, του οποίου τα συμφέροντα και τα δικαιώματα «φυσικά» έπρεπε να υποχωρήσουν μπρος στην υποτιθέμενη ανωτερότητα του Ευρωπαίου αποίκου. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι πολλά από τα ίδια φυλετικά τροπάρια που αποδείχθηκαν κεντρικά στον Οριενταλισμό του δέκατου ένατου αιώνα (σύμφωνα με τον οποίο ο Ανατολίτης είναι επικίνδυνος, παράλογος, αναξιόπιστος, αντιδημοκρατικός, θρησκευτικά τρελός, εγγενώς βίαιος και ούτω καθεξής) υιοθετήθηκαν στις σιωνιστικές αναπαραστάσεις του Παλαιστινίου και της Παλαιστίνιας - και συνεχίζουν να ανακυκλώνονται μέχρι σήμερα είτε από το Ισραήλ είτε από Δυτικούς πολιτικούς και προσωπικότητες που υποστηρίζουν το Ισραήλ. Αλλά αν η κύρια ανησυχία του Οριενταλισμού ήταν να εκπροσωπεί και έτσι να προβάλλει εξουσία πάνω σε έναν φυλετικά κατοχυρωμένο άλλον, η κύρια ανησυχία του Σιωνισμού είναι λιγότερο να εκπροσωπήσει τους Παλαιστίνιους και περισσότερο να τους εξορίσει από τη γη τους και ακόμη καλύτερα γι' αυτόν να τους εξαφανίσει εντελώς."
(Από τον πρόλογο του Saree Makdisi)
«Όταν ο Έντουαρντ Σαΐντ πέθανε τον Σεπτέμβριο του 2003, μετά από δεκαετή μάχη με τη λευχαιμία, ήταν πιθανώς ο πιο γνωστός διανοούμενος στον κόσμο. Για πάνω από τρεις δεκαετίες, σχεδόν μόνος του, άνοιξε μια συζήτηση στην Αμερική και στον κόσμο για το Ισραήλ, την Παλαιστίνη και τους Παλαιστίνιους. Με αυτόν τον τρόπο, προσέφερε μια ανεκτίμητη δημόσια υπηρεσία με σημαντικό προσωπικό κίνδυνο».
Τόνι Τζαντ
