Να μάθει κανείς να σκέφτεται: στα σχολεία μας κανείς δεν έχει πια την παραμικρή ιδέα αυτού του πράγματος. Ακόμη και στα πανεπιστήμια, ακόμη και στους πραγματικούς γνώστες της φιλοσοφίας, η λογική ως θεωρία, ως πρακτική, ως τέχνη αρχίζει να πεθαίνει. Αρκεί ένα απλό διάβασμα των γερμανικών βιβλίων: σ' αυτά δεν υπάρχει πια ούτε η πιο μακρινή ανάμνηση του γεγονότος ότι το σκέπτεσθαι απαιτεί μια τεχνική, έναν πρόγραμμα διδασκαλίας, μια θέληση για επικυριαρχία -ότι το σκέπτεσθαι θέλει να διδαχτεί, θέλει να διδαχτεί όπως διδάσκεται ο χορός, σαν ένα είδος χορού. Ποιος από τους Γερμανούς γνωρίζει ακόμη εκ πείρας εκείνο το λεπτό ρίγος που στέλνουν στους μυς τα ελαφρά πόδια στα πνευματικά ζητήματα; Η δύσκαμπτη αδεξιότητα στις πνευματικές κινήσεις, το άγαρμπο χέρι στη σύλληψη -αυτό είναι γερμανικό σε τέτοιο βαθμό που στο εξωτερικό το ταυτίζουν με το γερμανικό χαρακτήρα γενικά. Ο Γερμανός δεν έχει δάχτυλα για nuance.
