Τρία είναι τα κοµβικά στάδια στη ζωή ενός σχολικού βιβλίου:
1. Το στάδιο της δηµιουργίας, δηλαδή του σχεδιασµού
2. Το στάδιο της εφαρµογής, δηλαδή της χρήσης του ως µέσου διδασκαλίας και µάθησης, και
3. Το στάδιο της αξιολόγησης (διαµορφωτικής ή τελικής). Αυτά τα τρία στάδια συνθέτουν τον σκελετό επί του οποίου εξελίσσεται η µελέτη των σχολικών βιβλίων στον παρόντα τόµο.
Στο πρώτο µέρος, τον "Σχεδιασµό", παρουσιάζουµε τη διαδικασία σχεδιασµού, τους φορείς και τις προοπτικές στην παραγωγή των σχολικών βιβλίων και εν γένει των µέσων διδασκαλίας. Επισηµαίνεται ότι η τεχνολογία των σχολικών βιβλίων, συµβατική ή ψηφιακή, καλείται να καλύψει ανάγκες και γι αυτό πρέπει να γνωρίζουµε τα όρια και τις δυνατότητές της, για να την αξιοποιήσουµε µε τον πιο πρόσφορο παιδαγωγικά τρόπο. Τον πρόσφορο παιδαγωγικό τρόπο, τον οποίο υιοθετούν οι εκπαιδευτικοί κατά τη χρήση των σχολικών βιβλίων στη σχολική τάξη, εξετάζουµε στο δεύτερο µέρος αυτού του τόµου, τη "Διδασκαλία". Παρουσιάζουµε ποιοτικά και ποσοτικά δεδοµένα από έρευνα στο πεδίο που διεξήχθη σε 3 δηµοτικά σχολεία του κέντρου της Αθήνας το 2009-2010. Υποστηρίζουµε ότι, προκειµένου να αξιοποιούνται παιδαγωγικά τα σχολικά βιβλία επ΄ ωφελεία των µαθητών και της µάθησης, απαιτείται συντονισµένος και στρατηγικής φύσεως µακρο-πρόθεσµος προγραµµατισµός για µια "Παιδαγωγική του Σχολικού Βιβλίου", µε κυριότερες προϋποθέσεις: α. την αναθεώρηση των Αναλυτικών Προγραµµάτων και την περικοπή της ύλης, β. την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών στον σχεδιασµό εκπαιδευτικού υλικού µε παιδαγωγικούς όρους, γ. τη διαχρονική έρευνα στον τρόπο παιδαγωγικής αξιοποίησης και αποτελεσµατικότητας των σχολικών βιβλίων και εν γένει των εκπαιδευτικών µέσων, κατά τη µαθησιακή διαδικασία. Στο τρίτο µέρος, στη θεµατική της "Αξιολόγησης" των σχολικών βιβλίων ο αναγνώστης θα βρει κείµενα των Κυριάκου Μπονίδη, Όθωνα Μπουραντά, Ηλία Γ. Ματσαγγούρα, Ευτυχίας Αντωνίου, Ντίας Γαλανοπούλου, Ειρήνης Πετράτου και Αλεξάνδρας Χ. Κουλουµπαρίτση, τα οποία επικεντρώνονται στις διαδικασίες και τα εργαλεία έρευνας και αξιολόγησης των σχολικών βιβλίων.
Η Αλεξάνδρα Χ. Κουλουμπαρίτση είναι σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Γεννήθηκε στο Βελγικό Κογκό και σπούδασε παιδαγωγικές επιστήμες στην Ελλάδα και στη Μεγάλη Βρετανία. Ως υπότροφος του ΙΚΥ απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο και διδακτορικό δίπλωμα στην εκπαιδευτική τεχνολογία. Έχει εργασθεί σε σχολικές μονάδες γενικής και ειδικής αγωγής και παλιννοστούντων-αλλόγλωσσων μαθητών. Διετέλεσε για πέντε έτη σχολική σύμβουλος πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις της κινούνται γύρω από τη θεωρία και την πράξη των αναλυτικών προγραμμάτων, της διδακτικής μεθοδολογίας και των διδακτικών μέσων με έμφαση το σχολικό εγχειρίδιο.
