Ο τόμος αυτός αποτελεί μια 'διαδρομή' στη νεοελληνική λογοτεχνία από τη γενιά του 1880 μέχρι τις μέρες μας με σταθμούς τον Κωστή Παλαμά, τον Μάρκο Αυγέρη, την Έλλη Αλεξίου και τον Νικηφόρο Βρεττάκο. Ο καθένας τους έχει το δικό του χαρακτήρα και το έργο του καθενός δημιουργεί μέσα μας συνειδησιακή και ψυχική εγρήγορση, κεντρίζει συνειδήσεις. Στα κείμενα αυτά επισημαίνονται -με γνώμονα τον αντικειμενικό, ιστορικο-κοινωνικό παράγοντα, αλλά και την υποκειμενική συνείδηση των δημιουργών τους- πλευρές του έργου τους που υπήρξαν καθοριστικές στην πορεία της πνευματικής μας ζωής (γλώσσα, κριτική, ποίηση, παιδαγωγική).
Η Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1969 ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στο "Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόνης" στο Παρίσι και το 1973 πήρε Doctorat 3me cycle, από το Πανεπιστήμιο Paris III της Σορβόνης, στη συγκριτική λογοτεχνία. Θέμα της διατριβής της ήταν: "L'influence des chants populaires sur la langue et sur la poesie de Palamas" ("Η επίδραση των δημοτικών τραγουδιών στη γλώσσα και στην ποίηση του Παλαμά"), Παρίσι 1972. Από το 1972 έως το 1986 εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Κέντρο Έρευνας του Ιστορικού Λεξικού Ελληνικής Γλώσσας της Ακαδημίας Αθηνών. Παράλληλα για δύο χρόνια (1980-1982) δίδαξε στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ως ειδική επιστήμονας, ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας και ανάλυση νεοελληνικών κειμένων. Από το 1986 είναι καθηγήτρια νεοελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, όπου διδάσκει νεοελληνική φιλολογία και παιδική λογοτεχνία. Στο επιστημονικό, συγγραφικό και ερευνητικό της έργο ασχολείται με θέματα νεοελληνικής ποίησης (ζητήματα ποιητικής τέχνης και κριτικής, 19ος και 20ός αιώνας). Στο χώρο της λογοτεχνίας για παιδιά και για νέους ασχολείται με θέματα ιστορίας, ζητήματα θεματολογίας, υφολογίας σύγχρονων κειμένων για παιδιά και νέους, με τις σχέσεις λογοτεχνίας-εκπαίδευσης, καθώς και με τη φιλαναγνωσία.
