Η βυζαντινή ζωή στο Βυζάντιο και η ελληνόφωνη μεσαιωνική γραμματειακή παραγωγή είναι τα δύο κύρια θέματα που καλύπτουν το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου.
Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται η οικογένεια, η κατοικία, η ζωή στην ύπαιθρο και στην πόλη, αλλά και ειδικότερα ζητήματα, όπως το εμπόριο, η εκπαίδευση, η φιλανθρωπία, ο μοναχισμός, καθώς και οι σχέσεις των Βυζαντινών με τους γύρω λαούς.
Στο δεύτερο μέρος δίνεται μία σύντομη ιστορία της βυζαντινής γραμματείας. Παρουσιάζονται πρώτα οι γενικές αρχές που χαρακτηρίζουν τη γραμματειακή παραγωγή της περιόδου και στη συνέχεια διακρίνονται τα κείμενα σε πεζά και ποιητικά, σε λόγια και δημώδη, ανάλογα με το γραμματειακό τους είδος (θεολογικά συγγράμματα, ιστορικά έργα, βίοι αγίων, ρητορικά συγγράμματα, μυθιστορίες, επιστημονικά έργα) πάντοτε κατά τη χρονολογική τους ακολουθία.
Η Νεράντζη - Βαρμάζη Βασιλική είναι ομότιμη καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου υπηρέτησε από το 1973. Έχει ασχοληθεί κυρίως με την Ύστερη Βυζαντινή Περίοδο, τις Βυζαντινές Επαρχίες και την Αστική Οικονομία στο Βυζάντιο.
Βιβλία της:
- "Το Βυζάντιο και η Δύση 1354-1369. Συμβολή στην ιστορία των πρώτων χρόνων της μονοκρατορίας του Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγου", Θεσσαλονίκη 1995
- "Μεσαιωνική ιστορία της Κύπρου μέσα από τις βυζαντινές πηγές", Θεσσαλονίκη 1996
- "Σύνταγμα βυζαντινών πηγών κυπριακής ιστορίας", Λευκωσία 1996
- "Η Βαλκανική Επαρχία κατά τους τελευταίους βυζαντινούς αιώνες", Θεσσαλονίκη 1998
- "Αγροτική και αστική οικονομία στο Βυζαντινό Κράτος", Θεσσαλονίκη 2002
- "Βυζαντινή Θεσσαλονίκη. Τα εγκώμια της πόλης", Θεσσαλονίκη 2005
Έχει δημοσιεύσει επίσης περί τις πενήντα μελέτες σε βυζαντινολογικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων.
