Η Βυζαντινή φιλοσοφία ως σύγχρονος κλάδος της επιστήμης της φιλοσοφίας συναντά δυσκολίες στην πορεία αυτό-θέσμισής της προς μια αξιολογικά ουδέτερη επιστήμη, εξαιτίας διαφόρων αντιφάσεων στα ιστοριογραφικά προγράμματα της Δυτικής φιλοσοφίας. Μετά από μια εισαγωγική σύνοψη της σύγχρονης σπουδής της Βυζαντινής φιλοσοφίας, στο πρώτο μέρος εξετάζεται κριτικά ο μύθος για την παρακμή της σκέψης στο Βυζάντιο όπως αυτός κατασκευάζεται στη διαφωτιστική ιστοριογραφία του Edward Gibbon και υπερβαίνεται στη φιλοσοφία της ιστορίας του Hegel. Η εννοιολογική ιστορία θα επέτρεπε έναν επαναπροσδιορισμό της θέσης της Βυζαντινής φιλοσοφίας κατά τη μετανεοτερικότητα.
Στο δεύτερο μέρος, αναλύεται η Βυζαντινή εικονολογία στη συνέχεια της διάκρισης του Erwin Panofsky ανάμεσα σε εικονολογία και εικονογραφία, ταυτόχρονα με την "εικονική στροφή" που διαδέχεται την παλαιότερη "γλωσσική στροφή" της φιλοσοφίας του 20ού αιώνα. Ο στοχασμός περί του προσώπου αποκτά ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο της Βυζαντινής εικονολογίας ενώ η ανησυχία περί της εικονικότητας είναι κεντρική για την επικαιρότητα του αποφατισμού στο μετανεοτερικό κόσμο.
Ο Γιώργος Αραμπατζής είναι ερευνητής στο Κέντρο Ερεύνης Ελληνικής Φιλοσοφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
