Οι τέσσερες μελέτες που περιλαμβάνονται σ' αυτό το μικρό βιβλίο έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Γι' αυτό άλλωστε αποφασίστηκε και η συν-δημοσίευσή τους. Παρουσιάζουν και σχολιάζουν απεικονίσεις της Ζακύνθου, τόσο της πόλης όσο και, κυρίως, της υπαίθρου, καμωμένες από ξένους επισκέπτες που βρέθηκαν στο νησί στη διάρκεια του 19ου αι. Είναι ακόμη η εποχή που το μολύβι του αρχιτέκτονα ή ο χρωστήρας του ζωγράφου είναι τα μόνα μέσα που επιτρέπουν την απεικόνιση του φυσικού χώρου, προτού τα αντικαταστήσει η φωτογραφία, προς τα μέσα πια του ιδίου αυτού αιώνα.
Έτσι εμείς μπορούμε σήμερα να (ξανά)δούμε γνωστές απόψεις της Ζακύνθου, ή και δύσκολα προσδιορίσιμα σημεία του τοπίου του νησιού, να απολαύσουμε τα ζακυνθινά κυπαρίσσια, τους φοίνικες, τα λιόφυτα και τα άλλα δέντρα που στολίζουν το νησί μας, να δούμε χαμένες πια εικόνες, ή να διαπιστώσουμε απίστευτες επιμονές, να συγκρίνουμε το χθες με το σήμερα και να χαθούμε στους δρόμους της αναπόλησης και του ονείρου.
Αν κάτι κοινό αναδύεται μέσα από αυτές τις εικόνες, θα έλεγα πως είναι ένα αίσθημα γαλήνης και ηρεμίας, ίσως το ίδιο που πιστεύω πως ένοιωσαν και οι επισκέπτες μας και που τους ώθησε να προσπαθήσουν να το κατακτήσουν και να το αποδώσουν με τα σχέδια τους.
Από τις δημοσιευόμενες μελέτες η δεύτερη και η τρίτη έχουν ξαναδημοσιευθεί σε ζακυνθινού περιεχομένου έντυπα. Και ευχαριστώ τους κ.κ. Διονύση Βίτσο και Διονύση Μουσμούτη που ευχαρίστως μου έδωσαν την άδεια της αναδημοσίευσης. Η πρώτη μελέτη έχει ανακοινωθεί στο Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας που είχε οργανώσει το Κέντρο Μελετών Ιονίου το Μάιο του 2000 στην Κέρκυρα, του οποίου όμως τα Πρακτικά δεν έχουν μέχρι σήμερα εκδοθεί, και θα πρέπει συνεπώς να θεωρηθεί πρακτικά ανέκδοτη. Και οι τρεις αυτές μελέτες δημοσιεύονται με τη μορφή της αρχικής τους παρουσίασης, χωρίς καμία μεταγενέστερη προσθήκη. Η τέταρτη μελέτη δημοσιεύεται εδώ για πρώτη φορά.
(από τον πρόλογο του συγγραφέα)
Ο Διονύσης Α. Ζήβας γεννήθηκε στη Ζάκυνθο. Μεγάλωσε στην Αθήνα και σπούδασε στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, από όπου έλαβε το δίπλωμά του το 1953. Το 1958 διορίσθηκε άμισθος και το 1960 έμμισθος επιμελητής στην έδρα της Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας και Ρυθμολογίας, με τον καθηγητή Π. Α. Μιχελή. Η "Αρχιτεκτονική της Ζακύνθου" αποτελεί τη διδακτορική διατριβή του, που εγκρίθηκε από τη Σχολή το 1970. Το 1972 εξελέγη έκτακτος καθηγητής των Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων και το 1978 τακτικός καθηγητής στην ίδια Έδρα. Διετέλεσε διευθυντής του Σπουδαστηρίου Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων του Ε.Μ.Π. από το 1973 μέχρι το 1996. Εξελέγη Κοσμήτωρ της Σχολής Αρχιτεκτόνων για δύο διετίες, από το 1979 μέχρι το 1983 και πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων για τρεις διετίες, από το 1989 μέχρι το 1995. Απεχώρησε το 1996 λόγω ορίου ηλικίας και από το 1997 είναι ομότιμος καθηγητής της Σχολής. Διετέλεσε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιονίου Πανεπιστημίου κατά τα έτη 1984-89 και 1993-98.
Έχει δημοσιεύσει την "Αρχιτεκτονική της Ζακύνθου" (εκδ. ΤΕΕ 1970, 1984, 2002) και τις "Προβιομηχανικές αγροτικές εγκαταστάσεις στη Ζάκυνθο" (εκδ. ΠΤΙ-ΕΤΒΑ 2000) καθώς και πολλές μικρότερες εργασίες για τη Ζάκυνθο και τα Επτάνησα. Περισσότερες εξ' άλλου από εβδομήντα εργασίες του είναι δημοσιευμένες σε επιστημονικά περιοδικά, πρακτικά εθνικών και διεθνών συνεδρίων και σε συλλογικές εκδόσεις. Σχετικά πρόσφατα εκδόθηκε το βιβλίο του "Τα μνημεία και η πόλη" (Libro 1997, α΄ εκδ. Λυρούδιας 1991). Στα πλαίσια του Σπουδαστηρίου των Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων έχει διευθύνει δώδεκα ερευνητικά προγράμματα για θέματα αρχιτεκτονικής και θέματα προστασίας και διατήρησης ιστορικών οικισμών και ιστορικών κέντρων πόλεων, θέμα με το οποίο έχει ιδιαίτερα ασχοληθεί. Επικεφαλής ομάδων μελέτης για την προστασία και την αναβίωση της Πλάκας από το 1973 μέχρι σήμερα, έργο το οποίο τιμήθηκε το 1982 με το μετάλλιο της Europa Nostra. Το 1993 εξ' άλλου του απονεμήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης το Βραβείο Gottfried von Herder για το σύνολο του έργου του. Έχει μετάσχει σε περισσότερα από εξήντα εθνικά και διεθνή Συνέδρια, στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει παρουσιάσει ισάριθμες ανακοινώσεις.
Είναι μέλος του ΤΕΕ, του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρείας, του Κέντρου Μελετών Ιονίου, του ICOMOS και άλλων επιστημονικών ενώσεων. Έχει επανειλημμένα εκλεγεί στο Δ.Σ. του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, του οποίου διετέλεσε Πρόεδρος το 1965, στην Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ και την Επιστημονική Επιτροπή των Αρχιτεκτόνων του ΤΕΕ. Έχει εκλεγεί Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ενώσεως Αισθητικής ("International Association of Aesthetics") για την τριετία 2001-2004 και είναι Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αισθητικής και του Ιδρύματος Παναγιώτη και Έφης Μιχελή.
