Η ανά χείρας μελέτη του Πλάτωνος Ροδοκανάκη συνδυάζει το λογοτεχνικό ύφος και το αισθητικό φορτίο με την ιστορική σκιαγράφηση του βίου των βυζαντινών αρχοντισσών (και αρχόντων), που έζησαν εντός ή πέριξ των αυτοκρατορικών ανακτόρων της Κωνσταντινούπολης.
Η ιστορική αυτή σκιαγράφηση βασίζεται σε πλήθος πηγών και μελετών, γεγονός που καθιστά το βιβλίο μια ιδιαίτερα χρήσιμη αναφορά για όσες και όσους ενδιαφέρονται για την καθημερινή ζωή και τα ήθη και έθιμα του Βυζαντίου.
Ταυτόχρονα, η εστίαση στη θέση και τη ζωή των βασιλισσών και αρχοντισσών (που με εξαίρεση τρεις αυτοκράτειρες: Ειρήνη η Αθηναία [797-802], Ζωή Α΄ [1028-1050] και Θεοδώρα [1055-1056], ήταν όλες σύζυγοι, θυγατέρες κ.ο.κ. βυζαντινών αυτοκρατόρων και αρχόντων), επιτρέπει στον συγγραφέα να αναπτύξει τη σαγηνευτική γραφή του, που κάνει το κείμενο να διαβάζεται και ως λογοτεχνικό πεζογράφημα.
Ιδεολογική αφετηρία και στόχο του Ροδακανάκη αποτελεί η εξύμνηση της δόξας, την οποία, στην περίπτωση του Βυζαντίου, ο ίδιος αντιλαμβάνεται ως δόξα ελληνική. Ο Ροδακανάκης δεν έχει καμιά αμφιβολία ότι το Βυζάντιο υπήρξε η ιστορία μιας ελληνικής Αυτοκρατορίας.
Με την παρούσα ανατύπωση του "Η βασίλισσα και αι βυζαντιναί αρχόντισσαι", οι εκδόσεις Εκάτη καθιστούν προσιτό στον Έλληνα αναγνώστη ένα σημαντικό, τόσο από ιστορική όσο και από λογοτεχνική σκοπιά, έργο των αρχών του περασμένου αιώνα. Μας βοηθούν επομένως επίσης, να κατανοήσουμε καλύτερα τη σημαντική για τη νεώτερη ελληνική ιστορία αυτή περίοδο.
Πλάτων Ροδοκανάκης (1883-1919). Ο Πλάτων Ροδοκανάκης, γιος του δικηγόρου Παναγιώτη Σουλιώτη και της Δέσποινας Ροδοκανάκη, γεννήθηκε στη Σμύρνη και πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στο Κορδελιό. Φοίτησε στη θεολογική σχολή της Χάλκης, εγκατέλειψε όμως τις σπουδές του για να έρθει στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως δημοσιογράφος, αρχικά στην Ακρόπολι και στη συνέχεια σε άλλες εφημερίδες. Διευθυντής επιδομάτων για τα θύματα του πρώτου Βαλκανικού πολέμου από το 1913, προσχώρησε τρία χρόνια αργότερα στη βενιζελική παράταξη και το 1917 ανέλαβε τη διεύθυνση του βυζαντινού τμήματος στο Υπουργείο Παιδείας. Είχε νωρίτερα δημοσιεύσει διηγήματα βυζαντινής θεματικής στην εφημερίδα Εστία και ολοκληρώσει τη μελέτη Η βασίλισσα και αι βυζαντιναί αρχόντισσαι. Πέθανε στην Αθήνα. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1908 με την έκδοση της συλλογής πεζοτράγουδων De profundis ενώ παράλληλα κατά τη διάρκεια της συνεργασίας του με την Ακρόπολι δημοσίευσε σε συνέχειες το αυτοβιογραφικό κείμενο Το φλογισμένο ράσο. Ακολούθησαν εκδόσεις ποιημάτων και πεζών του, ενώ ασχολήθηκε και με τη θεατρική γραφή. Το 1912 ο θίασος της Κυβέλης Αδριανού ανέβασε τα μονόπρακτα έργα του Ο Πιερότος - Η θεατρίνα και Το Τσακάλι και πέντε χρόνια αργότερα ο θίασος της Μαρίκας Κοτοπούλη ανέβασε τον Άγιο Δημήτριο. Ο Πλάτων Ροδοκανάκης τοποθετείται χρονικά στο τέλος της λεγόμενης λογοτεχνικής γενιάς του 1880. Η γραφή του κινείται στα πλαίσια του αισθητισμού, με αναφορές στο έργο του Όσκαρ Ουάιλντ, του Ντ’ Αννούντσιο, του πρώιμου Νίκου Καζαντζάκη, του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου και τη φιλοσοφία του Φρειδερίκου Νίτσε. Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, κατηγορήθηκε για λογοκλοπία από τον Κωνσταντίνο Χρηστομάνο για το βιβλίο του Το βυσσινί τετράδιο και απέφυγε την καταδίκη με την παρέμβαση του Κωστή Παλαμά. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Πλάτωνα Ροδοκανάκη βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Ροδοκανάκης Πλάτων», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988, Γαραντούδης Ευριπίδης - Μέντη Δώρα, «Πλάτων Ροδοκανάκης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας ΙΑ΄ (1900-1914), σ.194-211. Αθήνα, Σοκόλης, 1998, Ευαγγελίδης Τρ.Ε., «Ροδοκανάκης Πλάτων», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια 21. Αθήνα, Πυρσός, 1933 και Σολωμονίδης Χρήστος Σ., «Ροδοκανάκης - Σουλιώτης Πλάτων», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 12. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
