Ο μπαρμπα-Γιάννης ο Λιοσαίος ήταν στραβόξυλο· όσο εύκολα ευθυμούσε τόσο γρήγορα εχόλιαζε· δεν είχε πολλές παρτίδες με ανθρώπους, υπεραγαπούσε όμως τα ζώα του. Αυτός ο γέρος περιθωριακός με τα παιδιάστικα φερσίματα είναι ο ήρωας του μέχρι σήμερα χαμένου διηγήματος "Η νοσταλγία του Γιάννη" του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Το διήγημα δημοσιεύτηκε το 1906 σε μια εφημερίδα που πλήρες σώμα της δεν βρίσκεται σε καμιά βιβλιοθήκη, την "Αλήθεια". Από εκεί αναδημοσιεύτηκε στο λαϊκό περιοδικό "Οικογένεια" το 1928, είχε όμως ξεφύγει από τους βιβλιογράφους και τους ερευνητές, μέχρι που το ανακάλυψε πρόσφατα ο Νίκος Σαραντάκος, που το παρουσιάζει εδώ. Η έκδοση συνοδεύεται από ιστορικό της ανακάλυψης του διηγήματος, γλωσσικά στοιχεία που πιστοποιούν την αυθεντικότητά του, χρονολογία και μαρτυρίες για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. 108 χρόνια μετά την πρώτη δημοσίευση, ο αναγνώστης μπορεί να χαρεί ένα αθησαύριστο παπαδιαμαντικό διαμαντάκι.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στη Σκιάθο στις 3 Μαρτίου του 1851 και ήταν γιος του ιερέα Αδαμάντιου Εμμανουήλ και της Αγγελικής κόρης Αλεξ. Μωραϊτίδη. Τελείωσε το δημοτικό και τις δύο πρώτες τάξεις του ελληνικού σχολείου στη Σκιάθο. Φοίτησε σε σχολείο της Σκοπέλου, του Πειραιά και τελικά πήρε απολυτήριο Γυμνασίου από το Βαρβάκειο το 1874. Το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ' όπου όμως ποτέ δεν αποφοίτησε, ενώ γράφει το πρώτο λυρικό του ποίημα για τη μητέρα του. Έμαθε αγγλικά και γαλλικά μόνος του. Για να ζήσει έκανε ιδιαίτερα μαθήματα και δημοσίευε κείμενα και μεταφράσεις στις εφημερίδες. Τον Ιούλιο του 1872 ακολούθησε το μοναχό Νήφωνα στο Άγιο Όρος, όπου έμεινε μερικούς μήνες, αλλά διαπίστωσε ότι δεν του ταίριαζε το μοναχικό σχήμα. Ωστόσο δεν έλειπε ποτέ από τον κυριακάτικο εκκλησιασμό στον Άγιο Ελισσαίο στο Μοναστηράκι, όπου έψελνε ως δεξιός ψάλτης. Το 1879 δημοσιεύει το μυθιστόρημα η "Μετανάστις" στην εφημερίδα "Νεόλογος". Το 1882 άρχισε να δημοσιεύει το μυθιστόρημά του "Οι έμποροι των Εθνών" στην εφημερίδα "Μη χάνεσαι". Το 1884 άρχισε να δημοσιεύει στην "Ακρόπολη" το μυθιστόρημά του "Γυφτοπούλα", όπου από το 1892 ως το 1897 εργάζεται ως τακτικός συνεργάτης. Από το 1902 ως το 1904 μένει στη Σκιάθο απ' όπου δημοσιεύει τη "Φόνισσα". Το έργο του περιλαμβάνει περίπου 180 διηγήματα και νουβέλες που αναφέρονται στις φτωχές τάξεις της Αθήνας και της Σκιάθου και ελάχιστα ποιήματα θρησκευτικού περιεχομένου. Στις 13 Μαρτίου 1908 γιορτάζεται στον "Παρνασσό" η 25ετηρίδα του στα ελληνικά γράμματα, υπό την προστασία της πριγκίπισσας Μαρίας Βοναπάρτη. Αμέσως μετά επιστρέφει στην πατρίδα του όπου και μένει ως το τέλος της ζωής του. Πεθαίνει το ξημέρωμα της 3ης Ιανουαρίου του 1911 από πνευμονία.
