Ηθική και δεοντολογία στην ψυχική υγείας

Η ηθική αποτελεί βασική συνιστώσα στην άσκηση της ιατρικής με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μέσα στην τελευταία δεκαετία η συζήτηση του τι είναι ηθικό και πρέπον και ο προβληματισμός γύρω από τις έννοιες της ηθικής έχουν αυξηθεί σημαντικότατα. Η πρόοδος της Ιατρικής, ιδιαίτερα στους τομείς της γενετικής και των μεταμοσχεύσεων, έχει φέρει την ηθική και την εφαρμογή της στην κλινική πράξη στο προσκήνιο. Η σημασία της ιατρικής ηθικής είναι τέτοια που έχει υποστηριχθεί ότι η ιατρική ηθική αποτελεί πλέον ξεχωριστό φιλοσοφικό κλάδο στην ηθική. Στη σύγχρονη εποχή αυξάνουν επίσης οι απαιτήσεις για την εφαρμογή συγκεκριμένων κανόνων και για τον ομοιόμορφο τρόπο αντιμετώπισης συγκριμένων κλινικών προβλημάτων, με την εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων και πρακτικών που έχουν δειχθεί ότι είναι ενδεδειγμένες και έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη θεραπευτικών αλγορίθμων. Υπάρχουν όμως μερικές περιπτώσεις στις οποίες οι ιατροί πιέζονται ή αισθάνονται υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν έναν συγκεκριμένο τρόπο αντιμετώπισης ενός ασθενούς αντί να ακολουθήσουν αυτό που οι ίδιοι θεωρούν σωστό. Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από πληθώρα οδηγιών, κατευθύνσεων και αλγορίθμων που έχουν συνταχθεί από ειδικούς ή επιστημονικούς οργανισμούς για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων προβλημάτων υγείας. Περαιτέρω, οι κώδικες δεοντολογίας γίνονται πιο συγκεκριμένοι και σαφείς, και κατά συνέπεια πιο "περιοριστικοί" για τον θεράποντα. Η Ψυχιατρική ως ιατρική ειδικότητα και η εφαρμογή του "βιοψυχοκοινωνικού μοντέλου" στην άσκησή της δημιουργεί συχνότατα ηθικά και δεοντολογικά ζητήματα και ερωτήματα στον ευαισθητοποιημένο κλινικό ο οποίος θέλει να πράξει το "καλύτερο δυνατό" για τον ασθενή. Στην εποχή μας αυτό γίνεται σε ένα κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον που συχνά είναι εχθρικό προς τον ασθενή και περιοριστικό απέναντι στον ίδιο τον θεράποντα, ιδίως αν αυτός δεν λαμβάνει υπόψη του οικονομικές παραμέτρους στην άσκηση του λειτουργήματός του. Η Ψυχιατρική Ηθική και Δεοντολογία είναι λοιπόν ένα διαρκώς αναπτυσσόμενο πεδίο, καθώς οι επιστημονικές εξελίξεις αλλά και οι αλλαγές στην κοινωνία και τις ανθρώπινες σχέσεις επιδρούν τόσο στον τρόπο εμφάνισης όσο και στην αντιμετώπιση της ψυχικής διαταραχής. Επίσης οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν την καθημερινότητα του λειτουργού ψυχικής υγείας και την κοινωνική του αναγνώριση, και αναγκαστικά τον θέτουν απέναντι σε νέες προκλήσεις