Ημερολόγιο 2015: Ελιά

Οι Νεοέλληνες χαράκτες-ζωγράφοι αναμφισβήτητα μας έχουν δώσει τα σημαντικότερα και πλέον χαρακτηριστικά έργα με εικόνες από την αγροτική ζωή. Το ενδιαφέρον τους για αγροτικά θέματα όπως το όργωμα, ο θερισμός, ο τρύγος, το μάζεμα του καρπού της ελιάς, κ.ά., δεν είναι τυχαίο ή κάτι περιστασιακό. Τα περισσότερα έργα των καλλιτεχνών αυτών έχουν βιωματικό χαρακτήρα. Ορισμένοι έχουν ζήσει από μικρή ηλικία το κλίμα και τις αγροτικές δραστηριότητες της ελληνικής υπαίθρου, όπως, για παράδειγμα, ο χαράκτης Τάσσος και ο Τάκης Κατσουλίδης, που κατάγονται από τη Μεσσηνία, όπου και έζησαν την παιδική τους ηλικία. Άλλοι συνδέονται με προσωπικές εμπειρίες, όπως ο Νικόλαος Βεντούρας, που όλη του τη ζωή την έζησε στην Κέρκυρα και υπήρξε ένας "gentleman farmer", κτηματίας και ελαιοπαραγωγός. Από τους πρωτοπόρους, θεμελιωτές και μεγάλους χαράκτες της νεοελληνικής χαρακτικής, όπως οι Άγγελος Θεοδωρόπουλος, Μάρκος Ζαβιτζιάνος, Εύθυμης Παπαδημητρίου και Νικόλαος Βεντούρας, έχουμε τα πρώτα χρονολογικά και τα περισσότερα χαρακτικά έργα -χαλκογραφίες και ξυλογραφίες- με θέμα την ελιά. Η τέχνη της χαρακτικής, τέχνη από τη φύση της λιτή και δωρική, ως εικαστική έκφραση, αφού παραδοσιακά κορυφώνεται με το πάντρεμα μόνο δύο τόνων -του άσπρου και του μαύρου-, συνιστά το πλέον κατάλληλο εκφραστικό εικαστικό μέσο για την απόδοση της ουσίας του αληθινού περιεχομένου σκηνών και εικόνων της αγροτικής ζωής της ελληνικής υπαίθρου. Το δέντρο της ελιάς, και ιδιαίτερα ο κορμός της, ξεχωρίζει από τους κορμούς άλλων δέντρων, αφού από μόνος του είναι σαν γλυπτό, αποτελεί ιδανικό και ερεθιστικό μοντέλο για κάθε εικαστικό καλλιτέχνη. Το ίδιο συμβαίνει και με το μικρό και στενό φύλλωμα της ελιάς: ανάλογα με τις εποχές, άλλοτε αρμενίζει κυματιστό και αέρινο και άλλοτε το ασημοπράσινο χρώμα του αιχμαλωτίζει τη ματιά, προκαλώντας μια κορύφωση αισθητικών αναζητήσεων, συναρπάζοντας την όραση και την ψυχή του καλλιτέχνη.