Ο τραγικός ήρωας είναι εξιλαστήριο θύμα. Ένα εξιλαστήριο θύμα είναι σημείο, σύμβολο και μορφή μεσολάβησης. Η τραγική αντίθεση βρίσκεται ανάμεσα στην οδύνη που δεν δικαιώνει τίποτε και στον μύθο που δικαιώνει τα πάντα. Σ' αυτά τα μυθικά θεοφάνεια επιτελείται μια μεταμόρφωση του σκληρού θεού σε θεό δίκαιο, και του χρόνου, που καταβροχθίζει τα πάντα, σε ιστορία που εκπληρώνει τους σκοπούς της. Στην τραγική ανθρωπολογία μόνο το όνομα του εξιλαστήριου θύματος αλλάζει. Ο μύθος της μεσολάβησης παραμένει ο ίδιος. Ο δρόμος της εξορίας από τον παράδεισο, μέχρι τον άλλο παράδεισο που έχει επαγγελθεί, είναι στρωμένος με πτώματα. Η τραγωδία είναι μια θεαματική επίδειξη αυτών των πτωμάτων.
Jan Kott
Ο Πολωνός θεωρητικός του θεάτρου Jan Kott γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1914, από γονείς εβραϊκής καταγωγής. Βαπτισμένος καθολικός, έγινε μέλος του κομμουνιστικού κόμματος τη δεκαετία του '30. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου κατέφυγε στη Σοβιετική Ένωση, όπου συμμετείχε στον Κομμουνιστικό Λαϊκό Στρατό (Armia Ludowa). Μετά τον πόλεμο, εξέδωσε στην Πολωνία τη λογοτεχνική επιθεώρηση "Kuznica" με την οποία υπερασπίστηκε, αισθητικά, το κίνημα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Το 1951 εξέδωσε τη μελέτη του "Για ένα θέατρο του καιρού μας". Ένθερμος υποστηρικτής του Ιωσήφ Στάλιν, στην αρχή, εξελίχτηκε σε κριτικό της εποχής του, μετά το θάνατό του, το 1953. Το 1957 αποχώρησε από το κομμουνιστικό κόμμα. Το 1965 κατέφυγε στις ΗΠΑ, μετά την επίσκεψή του για διαλέξεις στα Πανεπιστήμια Μπέρκλεϊ και Γέιλ, με υποτροφία του Ιδρύματος Φορντ, και την άρνηση των αρχών της χώρας του να ανανεώσουν το διαβατήριό του. Στη Δύση οι θεατρολογικές μελέτες του για τον Σαίξπηρ ("Σαίξπηρ, ο σύγχρόνός μας", 1964, γραμμένο αρχικά στα πολωνικά) και για την αρχαία τραγωδία ("Θεοφαγία"/"The Eating of the Gods ", 1973), αλλά και για τους Γιέρζι Γκροτόφσκι, Ταντέους Καντόρ, το Ιαπωνικό θέατρο, κ.ά., βρήκαν μεγάλη απήχηση, και ο Kott εξελίχθηκε σε σημαντικό θεωρητικό του θεάτρου και συστηματικό συνεργάτη των επιθεωρήσεων "The New Republic", "Partisan Review" και "The New York Review of Books". Πέθανε στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας από ανακοπή καρδιάς, τον Δεκέμβριο του 2001, σε ηλικία 87 ετών.
