Καλιγούλας

Είμαι ευγνώμων, πριν απ' όλα στην Αλίκη Δανέζη Knutsen, που είχε την πρωτότυπη ιδέα να αναθέσει τη μετάφραση του Καλιγούλα της σε κάποιον που η μητρική του γλώσσα δεν είναι η ελληνική αλλά η γαλλική. Αυτό δεν είναι άσχετο: ο Καμύ είναι μέρος της κουλτούρας μου από τα σχολικά μου χρόνια, όταν μας μάθαιναν να εκτιμάμε τη γλώσσα κάθε συγγραφέα -όπως ακριβώς και δική του ιδιαίτερη γλώσσα- και να τη σεβόμαστε σαν τέτοια. Αυτός ο σεβασμός με οδήγησε στη δουλειά μου: να κρατήσω, όσο το δυνατόν, τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της γλώσσας του Καμύ. Μια γλώσσα αυστηρά, θα έλεγα αυστηρότατα, επιλεγμένη να εκφράσει τις καλλιτεχνικές του προθέσεις και εδώ πιο συγκεκριμένα τις δραματουργικές του προθέσεις. Ο Καμύ ήταν πρωτίστως θεατράνθρωπος, πράγμα που διεκδικούσε με κάθε ευκαιρία. Η δραματικότητα είναι στον λόγο του έμφυτη και αποδεικνύεται ιδιαίτερα έντονη στο έργο αυτό. Κάθε ατάκα των ηθοποιών -και περισσότερο βέβαια του ίδιου του Καλιγούλα- είναι σαν πέτρα που πετιέται και πρέπει οπωσδήποτε να πετύχει τον στόχο της, δηλαδή την ακριβή έκφραση των διαθέσεων, συναισθημάτων του κάθε προσώπου. Εάν λοιπόν η δουλειά του μεταφραστή, το καθήκον του, είναι πάντα να αποδίδει με τη μεγαλύτερη δυνατή πιστότητα όλες τις αποχρώσεις του λόγου του συγγραφέα, τότε ήμουν τυχερή: ποια άλλη γλώσσα θα ήταν πιο κατάλληλη για να "μεταφράσει" ένα τέτοιο δράμα όπως ο Καλιγούλας του Καμύ απ' αυτήν που υπήρξε κάποτε -έστω στην αρχαία της μορφή- η γλώσσα των πρωτομαστόρων του θεάτρου, Σοφοκλή και Ευριπίδη; Στη μάχη που έδωσα να μεταφέρω τον λόγο του Καμύ στην ελληνική γλώσσα, πήρα το μέρος του Καμύ. (Από το σημείωμα της μεταφράστριας Φρανσουάζ Αρβανίτη)