"Στην κορυφή της βαθμίδας, οι οπαδοί του φωτισμένου νου τοποθετούν τη νοημοσύνη και σε αυτήν αποδίδουν την προέλευση κάθε μεγαλείου. Και έτσι, καθώς δεν αποδέχονται μεγάλο άντρα δίχως πλεόνασμα νοημοσύνης, κατά τον ίδιο τρόπο δεν γνωρίζουν άντρα περίσσια νοήμονα δίχως μεγαλείο.
Ταιριάζει αυτό το κεφαλαιώδες χαρακτηριστικό με άλλα δύο: βάθος κρίσης και ύψος πνεύματος. Αν αυτά ενωθούν, σχηματίζουν ένα θαύμα".
Ο Μπαλτάσαρ Γκρασιάν, ο αποκαλούμενος Νίτσε της Ισπανίας, "οξύτατος παρατηρητής των ανθρωπίνων πραγμάτων" για τον Σοπενχάουερ, συνθέτει το πρότυπο του "Ήρωα", εκείνου του πολιτικού και κοινωνικού όντος που αντιλαμβάνεται τα προσωπικά του χαρίσματα ώστε, ξεκινώντας από αυτά, να οικοδομήσει με προσοχή και συνέπεια την αξιοπρέπεια του βίου του. Σύντομο κείμενο, γραμμένο στην πρώιμη παρακμή της ισπανικής αυτοκρατορίας, είναι σημείο αναφοράς για τις εξελίξεις του καιρού μας.
Μοναχός του Τάγματος των Ιησουϊτών, εμπνευσμένος ιεροκήρυκας, πολεμιστής, υποστηριζόμενος από προνομιούχους φίλους και προστάτες, συνάντησε την αντίδραση των προϊσταμένων του. Λέγεται ότι, προς τιμωρία του, το Τάγμα δεν τον φυλάκισε απλώς, αλλά του πήρε την πένα του ώστε να μην έχει τρόπο να συνεχίσει να γράφει. Λίγο αργότερα αποκαταστάθηκε, όσο χρειαζόταν για να πεθάνει έξω από τη φυλακή.
Ο "Ήρωας" είναι το πρώτο έργο του (1637). Όπως λέει, πρόκειται για "ένα βιβλίο νάνο απευθυνόμενο σε έναν άντρα γίγαντα". Ο ήρωας θα είναι σώφρων, οξύνους, μάχιμος, πολιτικός, προσηνής, περιποιητικός, πραγματιστής, ώστε να χρησιμεύει ως πρότυπο της ιδέας της μεγαλοσύνης, αλλά και ως υπόδειγμα κρατικής λογικής, πυξίδα πλεύσης ώς το μεγαλείο, απόδειξη ατομικής και πολιτικής ισχύος, οπαδός αδιάκοπης μαθητείας.
Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής
Ο Μπαλτάσαρ Γκρασιάν γεννήθηκε το 1601 και σε ηλικία δεκαοκτώ ετών έγινε δεκτός στο Τάγμα των Ιησουιτών. Μετά από εξαετή περίοδο δοκιμασιών, έλαβε τον τίτλο του ιερωμένου και άσκησε καθήκοντα καθηγητή Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Γανδία, αλλά και ιεροκήρυκα και εξομολογητή στη Μαδρίτη. Συγγραφέας σύντομων εγχειριδίων πολιτικής συμπεριφοράς και έκφρασης, περιγραφής ιδανικών μορφών, αλλά και προσωπικών επιλογών (όπως το "Χρησμολόγιο και Τέχνη της Φρόνησης"), έχει υπογράψει το μακροσκελέστερο στην ιστορία του ευρωπαϊκού πολιτισμού συμβολικό μυθιστόρημα ("El Criticon"). Πέθανε το 1658, λίγους μήνες μετά την αποφυλάκισή του: είχε καταδικαστεί για την τόλμη της σκέψης του.
