Η ψυχική ασθένεια αποτελεί πρόσφορο έδαφος για τη γενεσιουργία μιας ιδιαίτερα πλούσιας μυθολογίας, μιας μυθολογίας που αλλοιώνει δραματικά το φαινόμενο της τρέλας, περιβάλλοντάς το με πέπλα μυστηρίου ή με απολυτότητες που παγιδεύουν τις πραγματικές του διαστάσεις.
Μέσα στους κόλπους της μυθολογίας αυτής ο ψυχικά ασθενής ανάγεται σ' ένα δυνάμει εγκληματικό, επικίνδυνο και επίφοβο άτομο, που η συμπεριφορά του καθορίζεται από πρωτόγονες και απροσπέλαστες στην κατανόηση ενορμήσεις. [...]
Η θεώρηση αυτή του ψυχικά ασθενή ως επικίνδυνου, η ταύτιση της τρέλας με την εγκληματικότητα, την απειλή, τη βία, αποτελεί έναν απόηχο αλλοτινών σκοταδιστικών εποχών, τότε που η τρέλα συγχεόταν με το έγκλημα και ο τρελός με την ενσάρκωση αόρατων δαιμονικών δυνάμεων. Το στερεότυπο αυτό δεν εντοπίζεται μόνο στο πλατύ κοινό αλλά κυριαρχεί και στη λεγόμενη επιστημονική σκέψη, θεμελιωμένο πάνω σε ορισμένες βασικές υποθέσεις:
- Στην αυξημένη συχνότητα διάπραξης εγκληματικών πράξεων από τη μεριά του ψυχικά ασθενή.
- Στην εγκαθίδρυση μιας σχέσης αιτίου-αιτιατού ανάμεσα στην ψυχική ασθένεια και την εγκληματικότητα.
- Στη θεώρηση της πιθανής εγκληματικής πράξης του ψυχικά ασθενή ως αναίτιας και ακατανόητης.
Παράλληλα, θεωρείται δεδομένη και αντικειμενικά προσδιορίσιμη η υπόσταση των εννοιών της επικινδυνότητας και της ψυχικής ασθένειας, καθώς και η δυνατότητα επιστημονικής πρόβλεψης μιας επικίνδυνης συμπεριφοράς. Οι υποθέσεις αυτές, που προβάλλονται ως έγκυρες και αξιόπιστες, επιδιώκουν να προσδώσουν μια επιστημονική χροιά στην αντίληψη της επικινδυνότητας του ψυχικά ασθενή.
Η εργασία αυτή στοχεύει να μελετήσει κριτικά τις βασικές υποθέσεις που θεμελιώνουν την επικινδυνότητα του ψυχικά ασθενή, αποκαλύπτοντας την πλασματικότητά τους, τις μεταφυσικές και αντι-επιστημονικές τους διαστάσεις. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού επιχειρείται αρχικά η μελέτη των ιστορικών καταβολών της αντίληψης για την επικινδυνότητα του ψυχικά ασθενή, που θα χρησιμεύσει ως πλαίσιο αναφοράς για την κριτική προσέγγιση των εννοιών της ψυχικής ασθένειας και της επικινδυνότητας, όπως αυτές χρησιμοποιούνται σήμερα. Η επισήμανση, στη συνέχεια, της κοινής θετικιστικής ιδεολογίας που διαπνέει τις δύο αυτές έννοιες λειτουργεί ως ένα ερμηνευτικό πρότυπο για τη θεμελίωση της διαιώνισης του μύθου του επικίνδυνου ψυχασθενή. [...]
(από την εισαγωγή της συγγραφέως)
Η Φωτεινή Τσαλίκογλου σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης και ειδικεύτηκε στην Κλινική Ψυχολογία. Είναι καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο τα μαθήματα "Κλινική ψυχολογία μέσα από τη λογοτεχνία και την τέχνη" και "Εγκληματολογική ψυχολογία: Κλινικές εφαρμογές".
Έχει εκδώσει τα επιστημονικά έργα και δοκίμια: "Σχιζοφρένεια και φόνος (Αναζητώντας τον χαμένο παράδεισο)", "Μυθολογίες βίας και καταστολής", "Ο μύθος του επικίνδυνου ψυχασθενή", "Ψυχο-λογικά", "Ψυχο-λογικά (Οι παγίδες του αυτονόητου)", "Η ψυχολογία στην Ελλάδα σήμερα", "Στην άλλη όχθη" (επιμ.) και "Μήπως;"(διάλογοι με τη Μαργαρίτα Καραπάνου). Επίσης το παραμύθι "Η νεράιδα της Γης" (με εικονογράφηση του Αλέξη Κυριτσόπουλου).
Κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά της "Η κόρη της Ανθής Αλκαίου", "Έρως φαρμακοποιός", "Ονειρεύτηκα πως είμαι καλά", "Εγώ, η Μάρθα Φρόυντ" και "Το χάρισμα της Bέρθας" (υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών 2010 του ΕΚΕΒΙ), η νουβέλα "Όλα τα ναι του κόσμου", καθώς και τα βιβλία "Ψυχολογία της καθημερινής ζωής (Η κουλτούρα του εφήμερου)", "Η ψυχή στη χώρα των πραγμάτων", "Δε μ' αγαπάς. Μ' αγαπάς (Τα παράξενα της μητρικής αγάπης - Τα γράμματα της Μαργαρίτας Λυμπεράκη στην κόρη της Μαργαρίτα Καραπάνου)" και "Το μέλλον ανήκει στην έκπληξη (34 σχόλια για την κρίση και ένα υστερόγραφο)".
