Στη Θεσσαλονίκη, η ιστορική διαδρομή τεσσάρων και πλέον αιώνων συνέβαλλε στη διαμόρφωση μια μοναδικής ιδιαιτερότητας: σε όλη την Οθωμανική περίοδο της πόλης, το κυρίαρχο πληθυσμιακά και οικονομικά στοιχείο αποτελέστηκε από τους απογόνους εκείνων, οι οποίοι έφτασαν μπροστά στα γκρεμισμένα τείχη της, αναζητώντας τόπο για να ριζώσουν. Οι άνθρωποι αυτοί στη "Νέα Ιερουσαλήμ" συγκρότησαν μια κοινωνία με πλήρη κοινωνική διαστρωμάτωση, με τους πλούσιους και τους φτωχούς της, με τους εμπορευόμενους στο λιμάνι της πόλης και τους αχθοφόρους του, με τους τραπεζίτες και τους υπαλλήλους τους, με τις ιδεολογικές συγκρούσεις ανάμεσα σε σοσιαλιστές, αφομοιωτικούς και σιωνιστές. Πουθενά αλλού στην Ευρώπη η ταξική διάρθρωση της Εβραϊκής κοινωνίας δεν ήταν αντίστοιχη. Γι’ αυτό η ιστορία της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης δεν έχει αναλογίες ούτε είναι αντίστοιχη με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Στις αρχές του 20ου αιώνα, η κοινωνία αυτή βρέθηκε στη δίνη των βαλκανικών εθνικισμών. Η προσάρτηση της Θεσσαλονίκης στο ελληνικό κράτος και όλα όσα συνέβησαν τα επόμενα χρόνια, ανέτρεψαν την ως τότε κατάσταση πραγμάτων. Οι Εβραίοι προσπάθησαν να προστατέψουν τα συμφέροντα τους μέσα από το πολιτικό παιχνίδι. Συμμάχησαν με πολιτικές δυνάμεις της χώρας, υποστήριξαν πολιτικούς σχηματισμούς, συγκρότησαν πολιτικό φορέα. Όμως, κάθε φορά, οι εξελίξεις τους ξεπερνούσαν.
Ο Δημοσθένης Δώδος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε στην Αθήνα και το Βερολίνο. Εργάστηκε στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών. Ασχολείται με θέματα εκλογικής κοινωνιολογίας και από το 2001 διδάσκει στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
