Ο Παντελής Κοντογιάννης (1866-1928), καθηγητής ιστορίας στο γυμνάσιο και εν συνεχεία στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης (1926-28), πραγματεύεται εδώ διεξοδικά ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ιστορίας του νέου ελληνισμού: τα Ορλωφικά (1768-1774). Το περισπούδαστο έργο του βασίζεται σε ενδελεχή σπουδή Γερμανών, Γάλλων και Ελλήνων (του Κοραή κ.ά.) ιστορικών συγγραφέων και περιηγητών του 18ου και του 19ου αιώνα καθώς και σε δεκάδες δημοσιευμένα διπλωματικά έγγραφα, επιστολές και ενθυμήσεις των πρωταγωνιστών. Η εξιστόρηση των στρατιωτικών και πολιτικών γεγονότων, που ξεκινά με αναδρομή στις ελληνορωσικές σχέσεις την εποχή του Πέτρου του Μεγάλου (1689-1725), γίνεται με μεγάλη λεπτομέρεια αλλά και ενάργεια. Στα παραρτήματα Α? και Β? δημοσιεύονται 34 πρωτογενείς πηγές, όπως προκήρυξη του Αλεξίου Ορλώφ από το Νεόκαστρο (την Πύλο) της Πελοποννήσου προς τους επαναστατημένους "ορθοδόξους χριστιανούς Ρωμαίους", επιστολές του Καπουδάν πασά, και μέρος του "καταστίχου" της κοινότητος Μυκόνου, που διαφωτίζουν τα γεγονότα (1770-1779). Η έκδοση περιλαμβάνει επίσης αναλυτικό ευρετήριο κυρίων ονομάτων και τόπων.
