Οι ελληνοαλβανικές σχέσεις υπήρξαν πολυκύμαντες, τεταμένες αλλά και αγαστές (ειδικά από το 1995 και μετά), αν και ποτέ μέχρι σήμερα πραγματικά φιλικές, βασισμένες στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και εκτίμηση, που είναι και το ζητούμενο και προς όφελος και των δύο λαών. Οι Αλβανοί και οι Έλληνες, κατά το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα, έχουν γαλουχηθεί με την αντιπαλότητα έναντι του Άλλου. Οι Αλβανοί μεγάλωσαν με την εικόνα των Ελλήνων αρχικά να αμφισβητούν την ύπαρξή τους ως έθνος, και στη συνέχεια να επιζητούν να αποσπάσουν μεγάλο τμήμα της νότιας Αλβανίας που αποκαλούσαν «Βόρειο Ήπειρο»∙ οι δε Έλληνες ήταν μέχρι πρότινος αδύνατον να αντιληφθούν ότι οι Ορθόδοξοι Αλβανοί είναι όντως Αλβανοί. Η παρούσα μελέτη εστιάζει την προσοχή της σε έξι θεματικές που είναι κεντρικές στις ελληνοαλβανικές σχέσεις και στην κατανόησή τους: στην απαρχή των ελληνοαλβανικών σχέσεων, με την Ελληνική Επανάσταση, τότε ως συνοδοιπόρων (Αρβανίτες με τους Έλληνες), αλλά και ως αντιπάλων (Μουσουλμάνοι Αλβανοί), αν και ιδιότυπων αντιπάλων∙ στον εθνικισμό και στην εθνική αφήγηση των δύο εθνών, με ιδιαίτερη έμφαση στην αλβανική περίπτωση, που είναι άγνωστη στους Έλληνες (με εξαίρεση ελάχιστους ειδικούς)∙ στις ιδιόμορφες ελληνοαλβανικές σχέσεις από το 1877 μέχρι το 1912∙ στο γνωστό ως «Βορειοηπειρωτικό», με εκτενή παρουσίαση της περιόδου 1912-1920, 1940-1967 και των αρχών της δεκαετίας του 1990∙ στην ελληνική μειονότητα στην Αλβανία∙ και στο ακανθώδες ζήτημα των Τσάμηδων. Και το βιβλίο καταλήγει με προτάσεις για τη βελτίωση των ελληνοαλβανικών σχέσεων και την εδραίωση της πραγματικής φιλίας και καλής γειτονίας.
Ο Αλέξης Ηρακλείδης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια (1952) και η μακρινή του καταγωγή είναι από την Κύπρο, από τη Μόρφου και από την Πάφο (το γένος Φικάρδου). Έχει σπουδάσει στην Πάντειο Σχολή και στα πανεπιστήμια Λονδίνου (Unicersity College) και Kent. Έχει διατελέσει εμπειρογνώμων του ελληνικού ΥΠΕΞ (1983-1997) σε θέματα μειονοτήτων και ανθρωπίνων δικαιωμάτων στους διεθνείς οργανισμούς.
