Η "Εργογραφία" του Κ. Θ. Δημαρά, την οποία μας κληροδότησε ο Φίλιππος Ηλιού, αριθμεί πάνω από 2.000 επιφυλλίδες στον ημερήσιο αθηναϊκό Τύπο. Από τις στήλες της "Πρωίας" και της "Πολιτείας" στην αρχή (1931-1932) και ιδίως αργότερα του "Ελευθέρου Βήματος" (1936-1944) και του "Βήματος" (1945-1991), ο Δημαράς παρεμβαίνει σταθερά στον δημόσιο πνευματικό διάλογο. Με όχημα την εφημερίδα, αποσκοπεί να διαπλάσει, πέρα από το συνάφι των ειδικών, το ευρύτερο καλλιεργημένο κοινό. Με την επιλογή των 301 κειμένων του Κ. Θ. Δημαρά που συγκεντρώνονται στα "Σύμμικτα Δ΄", κατατίθεται ένα σημαντικό δείγμα του ευρύτατου επιφυλλιδογραφικού του έργου, που καλύπτει όλο το χρονικό ανάπτυγμά του. Προσφέρεται έτσι και η ευκαιρία, μέσα από την πλούσια παρακαταθήκη των επιφυλλίδων, να διερευνηθεί η μακρά και πυκνή διαδρομή του συντάκτη τους. Μπορεί πράγματι κανείς, ξεφυλλίζοντας τους τόμους αυτούς, να παρακολουθήσει τον βηματισμό από τον ιδανισμό, τον ευσεβισμό και τον χριστιανικό κοινωνισμό στη λογοκρατία, τον επιστημονισμό και τον φιλοσοφημένο αγνωστικισμό (με αυτούς τους όρους περιέγραψε την πνευματική πορεία του Κ. Θ. Δημαρά ο Παναγιώτης Μουλλάς). Εξάλλου, κριτικός της λογοτεχνίας στην αρχή, ο Δημαράς γλιστρά σταδιακά από την αισθητική θεώρηση στην ιστορική. Και βέβαια από τη λογοτεχνία περνάει διαδοχικά στη μελέτη της ιστορίας της λογοτεχνίας, στην ιστορία των γραμμάτων και από εκεί στην ιστορία των ιδεών. Πλάι στις μετατοπίσεις, στις έξι δεκαετίες που καλύπτουν αυτοί οι δύο τόμοι μπορεί επίσης κανείς να διαγνώσει κάποιες σταθερές: υψηλή συνείδηση του ρόλου του διανοουμένου, αποφυγή προσωπικών αντεγκλήσεων, πίστη στην αγωγή. Το σώμα των επιφυλλίδων το διαπερνά ο απόηχος των ευρύτερων φιλολογικών και ιστοριογραφικών σχεδιασμών ή επιτευγμάτων του για να εκβάλει στο πλατύ κοινό, τις βεβαιότητες του οποίου ο Κ. Θ. Δημαράς επιχειρεί σταθερά να διεμβολίσει. Όσο για τη μέθοδο, αυτή είναι μία: συνδυασμός ηθικής και λογικής. Και το ζητούμενο στο βάθος ένα: η αλήθεια, που από μόνη της είναι επαναστατική. Και ασφαλώς η υψηλή εκλαΐκευση, η επιφυλλιδογραφική επίμονη δημόσια παρέμβαση του Δημαρά, αποτελεί οργανικό στοιχείο της προσφοράς του, πλάι στα έργα υποδομής και σύνθεσης που δημιούργησε, αλλά και τους θεσμούς που ιδεάστηκε ή εμψύχωσε.

Ο Κωνσταντίνος Θησέως Δημαράς γεννήθηκε στην Αθήνα στις 21 Μαΐου 1904 και πέθανε στο Παρίσι στις 18 Φεβρουαρίου 1992. Υπήρξε κριτικός και ιστορικός της νεοελληνικής λογοτεχνίας και ο πρώτος και σημαντικότερος μελετητής του νεοελληνικού διαφωτισμού. Ξεκίνησε τις σπουδές του στην ιατρική, αλλά ύστερα γράφτηκε στην Φιλοσοφική Aθηνών και πήρε τελικά πτυχίο από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το οποίο και τον αναγόρευσε διδάκτορα Φιλολογίας. Tα επιστημονικά του δημοσιεύματα άρχισαν το 1926. Συνεργάστηκε με πολλά έντυπα (όπως οι εφημερίδες "Eλληνικά Γράμματα" και "Πρωΐα", αλλά κυρίως η εφημερίδα "Tο Bήμα" και το περιοδικό "Nέα Eστία"). Tο έργο ζωής του Κ. Θ. Δημαρά είναι η "Iστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας" (πρώτη έκδοση 1948), όπου συνέθεσε γνωστά και άγνωστα στοιχεία καταγράφοντας την πορεία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ερμηνεύοντας και εντάσσοντάς την σε ευρωπαϊκό πλαίσιο. Tο τελευταίο συνθετικό του έργο ήταν το "Kωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος: Η εποχή του, η ζωή του, το έργο του", όπου το έργο του μεγάλου ιστορικού θεωρείται από νέα οπτική γωνία, και εξετάζεται ο ρόλος του στη διαμόρφωση των νεοελληνικών νοοτροπιών. Διετέλεσε γενικός διευθυντής του Iδρύματος Kρατικών Yποτροφιών, από τη σύστασή του το 1951, και διευθύνων σύμβουλος του Eθνικού (τότε Bασιλικού) Iδρύματος Eρευνών, επίσης από τη σύστασή του το 1961. Aπομακρύνθηκε και από τις δύο θέσεις από το δικτατορικό καθεστώς, το 1967, και αποδέχτηκε πρόσκληση του πανεπιστημίου της Σορβόννης για να διδάξει στην έδρα Nέας Eλληνικής Λογοτεχνίας, καθώς και να διευθύνει το Nεοελληνικό Iνστιτούτο. Tις θέσεις αυτές διατήρησε έως το 1978, οπότε και αποσύρθηκε από την ενεργό υπηρεσία. (Πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού)






e-mail Facebook Twitter